Х.Ганхуяг: Иргэн бүр 500 мянган төгрөгийн эхний худалдан авалтын буцаалтыг 100% авах саналыг Сангийн яаманд хүргүүлнэ

Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав

Татварын багц хуулийн шинэчлэлийн хүрээнд Хувь Хүний Орлогын Албан Татвар (ХХОАТ), Аж Ахуйн Нэгжийн Орлогын Албан Татвар (ААНОАТ), Нэмэгдсэн Өртгийн Албан Татвар (НӨАТ)-ын хуулиудад ямар өөрчлөлт орох талаар ажлын хэсгийн зүгээс өнөөдөр хэвлэлийн хурал зохион байгуулж, мэдээлэл өглөө. 

Ажлын хэсгийн ахлагч, УИХ-ын гишүүн Х.Ганхуяг "Татварын багц хуулийн хэрэгжилттэй холбогдуулан УИХ-ын даргын 2024 оны арванхоёрдугаар сарын 2-ны өдөр 292 дугаар захирамж гарч, ажлын хэсэг байгуулагдсан. 

Сүүлийн нэг сарын хугацаанд нийт 120 мянган иргэн аж ахуйн нэгжээс санал авлаа. Татварын багц хууль дөрөв дэх удаагаа шинэчлэгдэх асуудал яригдаж байна. Татварын багц хуулийн сүүлийн шинэчлэлтээр НӨАТ-ын буцаалт, И-баримт болон жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих зорилгоор НӨАТ-ын босго гэх зүйлийг нэвтрүүлсэн. 

Хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй татварын хуулийн хэрэгжилтэд дүн шинжилгээ хийж, олон улсын байгууллагын зөвлөмж, эрдэмтэн судлаач, татварын төлөгчдийн саналд үндэслэн дараах асуудлыг татварын багц хуулийн шинэчлэлтэд тусгахаар Сангийн сайд Б.Жавхланд хүргүүлэхээр шийдлээ. 

1. Шаталсан НӨАТ-ын тогтолцоог нэвтрүүлэх. Амьжиргааны болон хөдөлмөрийн хөлсний доод түвшинтэй уялдуулна. Бүх аж ахуйн нэгжийг НӨАТ төлөгчөөр бүртгүүлэх шаардлагатай байна. Иргэн бүр 500 мянган төгрөгийн эхний худалдан авалтын буцаалтыг 100% авдаг байх, 500-800 мянган төгрөгийн буцаалтыг 50%-иар тооцож авах, 800 мянган төгрөгөөс дээш хэмжээний худалдан авалт дээр 2 хувийн буцаан олголт авдаг байх шаталсан НӨАТ-ын тогтолцоог тусгалаа. Ингэснээр бараа бүтээгдэхүүнийг НӨАТ-гүй авдаг асуудал байхгүй болно. Хоёр ам бүлтэй өрх нэг сая төгрөгийн худалдан авалтаасаа НӨАТ-ын буцаан олголтыг 100 хувь авах боломж бүрдэнэ. 

Аж ахуйн нэгжүүдэд хуримтлалтай холбоотой асуудал тулгардаг. Тиймээс НӨАТ-ын төлөлтийг аж ахуйн нэгжүүдэд шаталсан байдлаар хугацаа өгнө. Тухайлбал импортоор бараа бүтээгдэхүүн оруулж ирж буй нөхцөлд гаалийн болон НӨАТ-ыг урьдчилж төлж байгаа. НӨАТ-ыг 2-3 сарын дотор төлөх байдлаар хугацаа өгнө. 

2. ХХОАТ, НДШ-ийг иргэдийн нэрлэсэн цалингаас 30-46 хувийн хооронд суутгадаг. Тиймээс ХХОАТ-ын дээд хэмжээг 10 хувиар тогтоох, шаталсан байдлаар тогтоож хөнгөлөх асуудлыг Сангийн яам руу хүргэнэ. 

3. ААНОАТ-ын одоогийн хуулиар 300-н саяас 1.5 тэрбум төгрөгийн борлуулалтын орлоготой ажилладаг жижиг дунд үйлдвэрлэгчид мэдүүлснээрээ нэг хувийн татвар төлөх боломжтой. Тиймээс одоогийн босго боломжийг эдийн засаг, инфляцын түвшинтэй нь уях асуудал байна. Зургаагаас дээш тэрбум төгрөгийн ашигтай ажилладаг аж ахуйн нэгжид оногдуулдаг татварыг эдийн засгийн нөхцөл байдалтай уялдуулж, татварын шатлалыг оновчлолтой тогтоох шаардлагатай байна. Тодруулбал зургаагаас дээш тэрбумын ашигтай ажилладаг компаниуд 25 хувийн татварын босго руу ордог учраас олон жижиг компани хиймлээр үүсгэх асуудал байна. 

Дээрх саналуудыг Сангийн яам тодорхой хэмжээнд судалж үзээд Засгийн газарт танилцуулна. Засгийн газар ээлжит хуралдаанаар хэлэлцээд хуулийн төслийг УИХ-д өргөн барина. Татварын багц хуулийн шинэчлэлтийг 2026 оноос дагаж мөрдөх байх" хэмээн мэдээллээ.