Хамас зэвсэгт байгууллагын Израиль улсын нутаг дэвсгэрт хийсэн гэнэтийн халдлагын талаар

Бямба гарагийн өглөө Палестины газар нутгийн нэг хэсэг болох Газын зурвасаас Хамас зэвсэгт байгууллага агаар, газар, усаар Израиль улсын нутаг дэвсгэрт гэнэт халдан довтоллоо.

“Израилийн иргэдээ, бид дайны байдалд байна” гэж тус улсын ерөнхий сайд Бенжамин Нетаньяху халдлага эхэлсний дараахан цацсан видео мэдэгдэлдээ өгүүлжээ. Үүний улмаас хэдэн зуун израиль хүн алагдаж, шархадсан байна.

Орой нь Израилийн арми Газын зурваст агаарын цохилт өгснөөр дахин хэдэн зуун палестин хүн алагдаж, 1,600 орчим хүн шархадсан тухай мэдээлжээ.

Бямба гарагийн өглөө юу болов?

Өглөөний 6:30 цагийн үед Израилын олон хотод түгшүүрийн дохио дуугарч, дэлбэрэлтийн чимээ сонсогдож эхэлжээ.

Израилийн батлан хамгаалах яамны мэдээлснээр Газын зурвасаас тус улсын нутаг дэвсгэр рүү нийтдээ 2,200 орчим пуужин харвасан байна.

Хамасын албан ёсны эх сурвалж 5,000 пуужин харвасан гэж мэдээлжээ.

Харьцуулбал 2014 онд болсон 50 өдрийн дайны үеэр Газын зурвасаас Израиль руу нийтдээ 4,000 пуужин харваж байсан юм.

Хамас байгууллагын командлагч Мухаммад Аль-Дейф энэ түрэмгийллээ палестинчуудыг хүчирхийлж, Иерусалемын Аль-Акса сүмийг гутаан доромжилсны хариуд явуулж буй “Аль-Акса Шуурга” ажиллагаа гэж нэрлэжээ.

Тус байгууллагаас алагдсан болон барьцаалагдсан Израилийн цэргүүдийн дүрс бичлэгийг тараасан байна.

“Хамаст манай барьцаалагдсан хүмүүс байгаа. Бас манай цэргүүдээс амь үрэгдсэн. Дайны байдалд байгаа учраас бидэнд одоогоор нарийн тоо алга” гэж Израилийн батлан хамгаалах яам мэдээлжээ.

Мөн Израилийн армийн машин техникийг олзолсон, танк шатааж буйг харуулсан дүрс бичлэгүүдийг Хамас тараасан байна.

Израилийн хариу арга хэмжээ

Хамасын халдлагын хариуд Израилийн арми “Төмөр илд” хэмээх ажиллагааг эхлүүлж, Газын зурвасын хэд хэдэн хэсэгт агаарын цохилт өгчээ.

Түрэмгийллийнхээ хариуд Хамас урьд өмнө үзээгүй том шийтгэл амсахыг ерөнхий сайд Нетаньяху анхааруулсан юм.

Израилийн арми олон арван мянган бэлтгэл хүчээ дайчилж, Бямба гарагийн орой гэхэд нутаг дэвсгэртээ ганц ч амьд террорист үлдээхгүйг амлажээ.

Мөн умард хилээр Сири, Ливан улсуудаас довтолбол хариу цохилт өгөхөд бэлэн байгаагаа мэдэгдсэн байна.

Израиль-Палестины сөргөлдөөний түүх

Израиль-Палестины сөргөлдөөн нь Израиль улс байгуулагдсан 1948 оноос өмнө эхэлжээ.

Сүүлийн хэдэн арван жилийн хугацаанд хоёр талаас олон мянган хүн алагдаж, шархадсан байдаг. Ялангуяа энэ онд талуудын сөргөлдөөн дээд цэгтээ хүрсэн юм.

Израилийн эзэлсэн Йордан голын баруун эргийн нутагт алагдсан палестинчуудын тоо сүүлийн 20 орчим жилийн дээд хэмжээндээ хүрээд байгаа.

Мөн эсрэгээрээ палестинчуудын халдлагын улмаас амиа алдсан Израилийн иргэдийн тоо урьд өмнө байгаагүй хэмжээнд хүрээд байна.

1987 онд Йордан голын баруун эрэг, Газын зурваст Израилийн түрэмгийллийг эсэргүүцсэн Палестины анхдугаар бослого гарч байв.

Хоёр сая орчим палестин хүн амьдардаг Газын зурвасыг Израиль улс 1967 оны дайнаар Египет улсаас булаан авч байжээ. Дараа нь 2005 онд эндээс цэргээ гаргаж, Палестины засаг захиргаанд шилжүүлсэн юм.

2007 онд энд палестинчуудын хооронд иргэний дайн гарсны үр дүнд Палестины засаг захиргаа хяналтаа алдаж, Газын зурвас Хамас зэвсэгт байгууллагын мэдэлд шилжиж байжээ.

Газын зурваст Хамасын хяналт тогтсоны дараа Израиль, Египет улсууд уг бүс нутгийг бүслэн хаах бодлого явуулж эхэлсэн юм. Палестинчуудын суудаг Газ нь Израиль, Египет улсууд болон Газар дундын тэнгисийн завсар хавчигдан оршдог зурвас газар юм.

Хамгийн сүүлд 2021 онд энд Хамас-Израилийн дайн 11 өдөр үргэлжлэхэд Газын зурваст 250 орчим, Израилийн нутагт 13 хүн амь үрэгдэж байв.

Өчигдрийн халдлага нь 1973 онд Араб хөршүүд нь Израиль улсын нутагт гэнэт халдан довтолсон үйл явдлын 50 жилийн ойтой давхацсан байна. Аравдугаар сарын 6-ны өдөр бол Жүүдийн цаг тооллын хамгийн ариун өдөрт тооцогддог Ём Киппурын баярын өдөр юм. Энэ өдрийг нь давхцуулан Арабын орнууд Израильд халдан довтолж байжээ.

Хамас байгууллагын талаар

Хамас нь 1987 онд байгуулагдсан Исламын зэвсэгт байгууллага бөгөөд 1920-оод оны үед Египет улсад байгуулагдсан Муслимын Ахан дүүс хөдөлгөөнөөс гаралтай юм.

“Хамас” гэсэн нэр нь араб хэлээр “Харакат Аль-Мукавама Аль-Исламиа” буюу Исламын Эсэргүүцлийн Хөдөлгөөн гэсэн утгатай.

Палестины засаг захиргаанаас ялгаатай нь тус байгууллага Израиль улсын оршин тогтнолыг хүлээн зөвшөөрдөггүй.

Израиль улсын хүлээн зөвшөөрсөн Палестины засаг захиргааг Махмуд Аббас тэргүүлж, Йордан голын баруун эргийг захирдаг юм.

Израилийн эсрэг олон удаа зэвсэгт халдлага зохион байгуулж байсан Хамас байгууллагыг АНУ, Европын Холбоо “террорист байгууллага” гэж үздэг. Израилийн эрх баригчид Хамасын гол дэмжигч нь Ираны дэглэм гэж үздэг юм.

Аль-Акса гэж юу вэ?

Иерусалем хот дахь Аль-Акса сүм Исламын болон Иудейн шашны аль алиных нь ариун газарт тооцогддог.

Тиймээс энэ байгууламжийг эзэмшихийн төлөө тэмцэл араб, жүүдүүдийн хооронд олон арван жил үргэлжилж байгаа. Бямба гарагийн халдлагаа Хамас “Аль-Акса Шуурга” гэж нэрлэсэн нь энэ газрыг хамгаалах сонирхлоо илэрхийлсэн хэрэг юм.

Зуу гаруй жилийн өмнө байгуулсан тохиролцоогоор Аль-Аксад зөвхөн муслимууд нэвтрэх эрхтэй болсон. Муслим биш хүмүүс зөвхөн тодорхой цагт, тодорхой хэсэгт нэвтрэх эрхтэй байв.

Гэвч сүүлийн жилүүдэд Аль-Аксад жүүдүүдийн нөлөө нэмэгдсэнд муслимууд бухимдах болсон юм.

Сүүлийн нэг жилийн хугацаанд Израилийн цагдаа нар Аль-Аксад гарсан сүсэгтнүүдийн хэд хэдэн мөргөлдөөнийг зогсоож байв.

Аль-Акса нь палестинчуудын ирээдүйд байгуулах тусгаар улсынхаа нийслэл болгох хүсэлтэй Зүүн Иерусалемд байрладаг. 1967 оны дайнаар Израиль улс Иерусалем хотыг Йордан улсаас булаан аваад зүүн, баруун хэсгийг нь нэгтгэсэн юм.

Бүс нутгийн гол тоглогчид Хамасын халдлагын талаар

Өрнөдийн орнууд Хамасын халдлагыг буруутгаж, Израилийг дэмжихээ мэдэгдэж байна.

АНУ-ын ерөнхийлөгч Жо Байден өчигдөр Израилийн ерөнхий сайд Бенжамин Нетаньяхутай утсаар ярихдаа энэ байр суурийг илэрхийлжээ.

Израиль улстай харилцаагаа хэвийн болгохыг зорьж буй Саудын Арабын эрх баригчид нөхцөл байдлыг анхааралтай ажиглаж байгаагаа илэрхийлээд талуудад даруй галаа зогсоохыг уриалсан байна.

2020 онд Израиль улстай дипломат харилцаа тогтоосон Арабын Нэгдсэн Эмират Улс бас галаа зогсоож, сөргөлдөөнөө намжаахыг талуудад уриалжээ.

Харин Иран улсын дээд удирдагч Аятолла Аль Хамени “Бид Палестины дайчдад халуун баяр хүргэж, тэднийг газар нутгаа, ариун Иерусалемыг чөлөөлөх хүртэл нь дэмжих болно” гэж мэдэгдсэн байна.

Ираны дэмжлэгтэй Ливанд оршдог Хезболлах зэвсэгт байгууллага мөн өчигдрийн халдлагыг магтан сайшааж, Хамастай ойр хэлхээ холбоотой байгаагаа мэдэгджээ.

Эх сурвалж: CNN