ГРАФИК: Ажилгүй хүний тоо өссөөр байна
Манай улсад ажилгүйдлийн түвшин 8.5% байгаа бол 15-24 насныхны ажилгүйдлийн түвшин 17.8 хувьтай буюу энэ насны 18,600 хүн ажилгүй байгаа талаар Үндэсний Статистикийн хорооны тайланд дурджээ.
КОВИД-19 цар тахалтай холбоотойгоор Засгийн газраас олон арга хэмжээ авсан ч ажлын байрыг дэмжиж чадаагүйг нотлох олон тоо баримт байна.
Тухайлбал, Монгол Улсад бүртгэлтэй 178 мянган аж ахуйн нэгж байдаг. 2021 оны арваннэгдүгээр сард ҮСХ-той хамтран хийсэн судалгаагаар урьдчилсан байдлаар 56 мянган компани ажиллаж байна гэдэг тоо гарсан талаар МҮХАҮТ-ын дарга О.Амартүвшин хэлж байв. Тэгэхээр 120,000 гаруй компанийн нөхцөл байдал хүндэрч, үйл ажиллагаа нь бүрэн зогссон гэж ойлгож болно. Ажиллаж байгаа 56 мянган аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагаа бүгд хэвийн гэсэн үг биш.
Ажилгүйдлийг бүрэн илэрхийлэхгүй ч үндсэн ажилтнаас ажилгүй болсон хүмүүсийн тоог баримжаалах бас нэг үзүүлэлт нь Ажилгүйдлийн тэтгэмжид хамрагдсан хүн болон зарцуулсан мөнгөн дүн байдаг.
Үндэсний статистикийн хорооны тайлангаас 2019 оны нэгдүгээр сараас хойш Нийгмийн даатгалын сангаас ажилгүйдлийн тэтгэмж авсан хүний тоог харвал 2021 оны нэг болон есдүгээр сард хамгийн олон хүн уг тэтгэмжид хамрагджээ.
Ажилгүй хүмүүсийн 68.2% нь өмнө нь хөдөлмөр эрхэлж байжээ. Ажилгүй иргэдийн шалтгааныг харвал:
| Шалтгаан | 2020 | 2021-IV | 2022-I |
|---|---|---|---|
| Бүгд | 87,696 | 99,393 | 104,436 |
| Байгууллага татан буугдсан | 1,044 | 852 | 1,145 |
| Цомхотголд орсон | 3,182 | 1,230 | 1,711 |
| Улирлын чанартай ажил хийдэг болохоор | 7,310 | 4,950 | 8,680 |
| Ажил хайгаад олдохгүй байгаа | 41,007 | 34,368 | 27,064 |
| Ажиллах сонирхолгүй байсан | 255 | 1,427 | 1,930 |
| Үүсээд байгаа цар тахлын улмаас | 4,209 | 11,860 | 10,357 |
Ажлын байрыг хамгаалах нь яагаад чухал вэ?
Компаниуд зардлаа танахдаа ихэвчлэн ажиллах хүчнээ цөөлдөг. Ийнхүү цомхтгол явагдсаны дараа үлдсэн ажилчид нь тэр бүх ажлыг нугалах ба ямар нэгэн нөхөн олговор, илүү цагийн мөнгө авах магадлал маш бага.
Ажилгүйдлийн бас нэг сөрөг тал нь одоо ажиллаж хөдөлмөрлөж байгаа хүмүүсийн сэтгэцийн байдалд нөлөөлдөг гэж үздэг. Учир нь үлдсэн хүмүүс ажлын байраа алдахаас санаа зовж эсвэл өөр ажил хайхаас эргэлзэх хандлагатай байдаг. Түүгээр зогсохгүй хамтран ажиллагч нь ажилгүй болсонд өөрөө буруутай мэт гэмших мэдрэмж хүртэл бий болдог байна.
Яг ийм нөхцөлд инфляц буюу үнийн өсөлт өндөр байгаа нь өрхүүдэд маш том дарамт болдгийг АНУ-ын Хөдөлмөрийн статистикийн хороо тайлбарласан байдаг.
Иймээс эдийн засгийг дэмжих нэг том хөшүүрэгт ажлын байрыг нэмэгдүүлж чадахгүй ч байгаа ажлын байрыг хадгалахыг чухалчилж тооцдог билээ.
