ХУВААРЬ: УИХ-ын нөхөн сонгуульд намууд нэр дэвшигчээ тодруулах болон сурталчилгаагаа эхлүүлэх хугацаа
Хэнтий аймгийн 42 дугаар тойрогт явагдах УИХ-ын нөхөн сонууль 2019 оны зургаадугаар сарын 30-нд болох гэж байна.
Хуульд заасан хугацааны дагуу нөхөн сонгуульд оролцохоор 11 нам тавдугаар сарын 3-нд батламжаа аваад байгаа билээ.
Харин өнөөдрөөс эхлэн намууд нэр дэвшигчээ тодруулна. Учир нь Сонгуулийн хуулийн 125.1 дэх хэсэгт сонгуульд оролцох нам, эвсэл нэр дэвшүүлэх ажиллагааг санал авах өдрөөс 37 хоногийн өмнө эхлүүлж, тав хоногийн хугацаанд дуусгана гэж заасан байдаг.
Энэ хугацаа 2019.05.24-28-ны хооронд байгаа юм. Монгол Ардын Нам нэр дэвшигчээ тодруулахаар 5 дугаар сарын 28-нд Бага хурлаа зарласан бол Ардчилсан Нам хуулийн хугацаандаа багтаж тодруулах товтой байна.
Харин Монгол Ардын Хувьсгал Нам өнөөдөр нэр дэвшигчээ тодруулахаар хуралдаж байгаа аж.
Нэр дэвшигчээ тодруулсны дараа тавдугаар сарын 31-ний дотор Сонгуулийн Ерөнхий хороонд баримт бичгээ хүргүүлж, бүртгүүлэх дараалалтай.
Сонгуульд оролцох нам, эвсэл нэр дэвшүүлэх ажиллагааг санал авах өдрөөс 37 хоногийн өмнө эхлүүлж, тав хоногийн хугацаанд дуусгана.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 125 дугаар зүйлийн 125.1 дэх хэсэг)
Бие даан нэрээ дэвшүүлэх ажиллагааг санал авах өдрөөс 37 хоногийн өмнө эхлүүлж, долоо хоногийн хугацаанд дуусгана.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 125 дугаар зүйлийн 125.2 дахь хэсэг)
Нэр дэвшүүлсэн нам, эвсэл нь нэр дэвшүүлэх ажиллагааны талаарх хуульд заасан хугацаа дууссан өдрөөс хойш гурав хоногт багтаан баримт бичгийг сонгуулийн төв байгууллагад ирүүлнэ. (2019.5.31-ний дотор)
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 128 дугаар зүйлийн 128.2 дахь хэсэг)
Бие даан нэрээ дэвшүүлэгч нь бие даан нэр дэвшүүлэх ажиллагааны талаарх хуульд заасан хугацаа дууссан өдрөөс хойш гурав хоногт багтаан баримт бичгийг сонгуулийн төв байгууллагад ирүүлнэ. (2019.6.02 -ны дотор)
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 128 дугаар зүйлийн 128.3 дахь хэсэг)
Сум, дүүргийн сонгуулийн хороо нь санал авах байрыг санал авах өдрөөс 30-аас доошгүй хоногийн өмнө байгуулж, ахлах зохион байгуулагчийг томилно.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэг)
Сум, дүүргийн сонгуулийн хороо нь санал авах нээс өмнө байрын бусад зохион байгуулагчийг санал авах өдрөөс долоогоос доошгүй хоногийн өмнө томилно.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 35 дугаар зүйлийн 35.4 дэх хэсэг)
Сонгуулийн төв байгууллага нам, эвслээс нэр дэвшигчдийн талаарх баримт бичгийг хүлээн авснаас хойш долоо хоногийн дотор, бие даан нэр дэвшигчийн талаархи баримт бичгийг хүлээн авснаас хойш тав хоногийн дотор бүртгэх эсэх асуудлыг шийдвэрлэж тогтоол гаргана.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 128 дугаар зүйлийн 128.8 дахь хэсэг)
Нэр дэвшигчийг бүртгэхээс татгалзах үндэслэл байхгүй бол нэр дэвшигч тус бүрд нэр дэвшигчийн үнэмлэхийг санал авах өдрөөс 22 хоногийн өмнө нэг өдөр олгоно.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 128 дугаар зүйлийн 128.9 дэх хэсэг)
Сонгуулийн төв байгууллага нэр дэвшигчийг бүртгэх тухай шийдвэр гаргаснаас хойш ажлын гурван өдрийн дотор нийт нэр дэвшигчийн нэрийн жагсаалтыг тойрог болон улсын хэмжээнд нэгтгэж, нийтэд мэдээлнэ.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 128 дугаар зүйлийн 128.12 дахь хэсэг)
Сонгуулийн сурталчилгааг санал авах өдрөөс 18 хоногийн өмнө эхлүүлж санал авах өдрөөс нэг хоногийн өмнө дуусгана.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 68 дугаар зүйлийн 68.1 дэх хэсэг)
Аймаг, нийслэлийн улсын бүртгэлийн салбар нэгж ээлжит бус, нөхөн сонгуулийн сонгогчдын нэрийн жагсаалтыг санал авах өдрөөс 15-аас доошгүй хоногийн өмнө хэсгийн нэгжид хүргүүлнэ.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.6 дахь хэсэг)
Санал авах байр сонгогчдын санал авах өдөр, цаг, байрыг уг өдөр хүртэлх 14 хоногийн турш нийтэд зарлан мэдээлнэ.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 87 дугаар зүйлийн 87.2 дахь хэсэг)
Санал авах байр санал авах өдрөөс 10 хоногийн өмнө тухайн хэсэг дэх санал авах байрын дугаар, нэр, хаяг, байршил, орчин тойрны дэвсгэр зураг /план/-ийг нийтэд зарлан мэдээлнэ.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 87 дугаар зүйлийн 87.8 дахь хэсэг)
Тухайн хэсгийн харьяалагдах сум, дүүргийн Засаг дарга санал авахад шаардлагатай ... зүйлийг сонгуулийн төв байгууллагаас баталсан зааврын дагуу санал авах өдрөөс таваас доошгүй хоногийн өмнө бэлэн болгох үүрэг хүлээнэ.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 87 дугаар зүйлийн 87.3 дахь хэсэг)
Эрүүл мэндийн байдлын шалтгаанаар зөөврийн битүүмжилсэн хайрцгаар санал өгөх сонгогч нь өөрийн эрүүл мэндийн талаарх эмчийн магадлагааг, зөөврийн битүүмжилсэн саналын хайрцгаар санал өгөх хүсэлтийн хамт санал авах өдрөөс таваас доошгүй хоногийн өмнө санал авах байранд хүргүүлнэ.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 90 дүгээр зүйлийн 90.2 дахь хэсэг)
Дайчлагдсан, саатуулагдсан, баривчлагдсан этгээд болон санал авах үйл ажиллагааг зохион байгуулж байгаа сонгуулийн байгууллагын ажилтан нь зөөврийн битүүмжилсэн саналын хайрцгаар санал өгөх хүсэлтээ тухайн байгууллагын удирдлагад өгөх бөгөөд уг хүсэлтийг байгууллагын тодорхойлолтын хамт байгууллагын удирдлага санал авах өдрөөс таваас доошгүй хоногийн өмнө санал авах байранд хүргүүлнэ.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 90 дүгээр зүйлийн 90.3 дахь хэсэг)
Тухайн сонгуулийн саналын хуудасны загвар, тоог сонгуулийн төв байгууллага баталж, эрхлэн хэвлүүлнэ.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 84 дүгээр зүйлийн 84.11 дэх хэсэг)
Сонгуулийн төв байгууллага саналын хуудсыг санал авах өдрөөс гурваас доошгүй хоногийн өмнө санал авах байранд хүргүүлэх ажлыг удирдан зохион байгуулна.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 84 дүгээр зүйлийн 84.13 дахь хэсэг)
Санал авах байранд саналын хуудас хүлээн авснаас хойш санал авах байрыг цагдаагийн хамгаалалтад авна.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 87 дугаар зүйлийн 87.11 дэх хэсэг)
Ажиглагч томилох эрх бүхий этгээд ажиглагч ажиллуулах, бүртгүүлэх хүсэлтээ бичгээр гаргаж, доор дурдсан баримт бичгийн хамт санал авах өдрөөс гурваас доошгүй хоногийн өмнө санал авах байранд хүргүүлнэ. (2019.6.27 -ноос өмнө)
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 107 дугаар зүйлийн 107.8 дахь хэсэг)
Санал авах байр ажиглагчаар томилогдсон этгээд шаардлага хангасан эсэхийг шалгаж, хүсэлтийг хүлээн авсан өдрөөс хойш 48 цагийн дотор нягтлан шалгаж, шаардлага хангасан этгээдийг бүртгэж, ажиглагчийн үнэмлэх олгоно. (2019.6.29-ний дотор)
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 107 дугаар зүйлийн 107.10 дахь хэсэг)
Сонгуулийн сурталчилгааг санал авах өдрөөс 24 цагийн өмнө буюу санал авах өдрийн өмнөх өдрийн 00:00 цагаас өмнө зогсооно.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 68 дугаар зүйлийн 68.6 дахь хэсэг)
Сонгогчийн саналыг зөөврийн битүүмжилсэн саналын хайрцгаар санал авах өдрийн өмнөх өдөр 09:00-20:00 цагийн хооронд авна.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 90 дүгээр зүйлийн 90.1 дэх хэсэг)
Нөхөн сонгуулийн санал авах өдөр нь жил бүрийн зургадугаар сарын сүүлийн Ням гараг болон аравдугаар сарын эхний Ням гараг байх ба улс даяар нэгдсэн журмаар явагдана.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.1 дэх хэсэг)
Сонгогчдын саналыг Улаанбаатарын цагаар санал авах өдрийн 07:00 цагаас 22:00 цаг хүртэл хугацаанд санал авах байранд авна.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 87 дугаар зүйлийн 87.1 дэх хэсэг)
Санал авах өдрийн 22:00 цагт сонгогчдын бүртгэлийг зогсоох бөгөөд бүртгэлийн хуудсаа авсан сонгогчдыг саналаа өгөх боломжоор хангана.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 89 дүгээр зүйлийн 89.11 дэх хэсэг)
Санал хураалт дууссаны дараа сум, дүүргийн сонгуулийн хороо санамсаргүй сонголт /сугалах/-ын аргаар харьяа хэсгийн хорооноос 50 хүртэл хувийг сонгож 24 цагийн дотор техникийн тооллого хийнэ. Техникийн тооллогод сонгуульд оролцсон нам, эвсэл, нэр дэвшигчийн болон сонгогчдын төлөөллийг оролцуулна.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 97 дугаар зүйлийн 97.13 дахь хэсэг)
Сонгуулийн Ерөнхий Хороо, Улсын Их Хурлын гишүүнээр сонгогдогчдын нэрийн жагсаалтыг сонгууль дууссанаас хойш 15 хоногийн дотор гаргаж, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид айлтган нийтэд мэдээлнэ.
- (Сонгуулийн тухай хуулийн 134 дүгээр зүйлийн 134.3 дахь хэсэг)
