2023 оны 4 сарын 11
Хөдөөд "хаягдсан" залуус
Гэрэл зургийг MPA агентлагийн онцгой зөвшөөрөлтэйгөөр ашиглав
Монгол түмний язгуурын соёл, уламжлал болсон нүүдэлчин-малчин өрхийн хүн ам зүйн бүтцэд сүүлийн жилүүдэд ноцтой өөрчлөлт гарах боллоо.
Тодруулбал, малчдын хүйсийн тэнцвэр алдагдаж, залуу малчдын дунд эрэгтэйчүүд давамгайлж байна. Хөдөө, орон нутагт гэр бүл төлөвлөлт орхигдож байгааг сүүлийн үеийн судалгааны үр дүнгүүд нотолж, онцгой анхаарах асуудал болсныг судлаачид сануулж байгаа юм. Малчин гэр бүлүүд охидоо багаас нь эрдэм номын мөр хөөлгөж, хөвгүүдээ малын зах бараадуулдаг хүйсийн ялгавартай хэвшмэл хандлага нь яв явсаар өнөөдрийн сөрөг үр дагаварт хүргэсэн гэхэд хилсдэхгүй.
Огт гэрлээгүй 18-34 насны малчдын 87 хувь нь эрэгтэй
Малчдын хүйсийн тэнцвэргүй байдал 2000 оноос хойш эрчимтэй нэмэгдэж, эрэгтэйчүүд давамгайлахаас гадна залгамж халаа авах залуу малчдын тоо буурсаар байгааг “Эрэгтэй, эмэгтэй залуу малчдын амьдрал ахуй дахь жендэрийн дүн шинжилгээ” судалгаанаас харж болно.
Харин статистик мэдээллээс харахад 2000 онд 18-34 насны залуу малчид нийт малчны 56 хувийг эзэлж байсан бол одоо 27 хувь болж, хоёр дахин буурчээ.Хүйсийн хувьд огт гэрлээгүй эдгээр залуу малчны 87 хувь нь эрэгтэй, 13 хувь нь эмэгтэй байгаа нь ихээхэн анхаарал татсан тоо.
График 1. Малчдын насны бүтэц (хувиар)
Өөрөөр хэлбэл, нутаг усандаа гал голомтоо бадраагаад айл орон болж, уламжлалт мал ахуйгаа эрхэлж буй залуу гэр бүлийн тоо цөөрсөөр байна гэсэн үг. Охид нь багаасаа сургууль соёлын мөр хөөж, боломжийн түвшинд боловсрол эзэмшиж байгаа учраас эргээд малчин залуустайгаа гэр бүл болох нь ховор. Хөвгүүд нь тэр хэрээр боловсролын түвшин доогуур байх тул тийм амар гэрлэж чаддаггүй. Ийм л бодит зовлон байгаа.
18-34 насны малчдын боловсролын түвшний хувьд:
- 3.4 хувь нь боловсролгүй. Энэ дундаа 72 хувь нь эрэгтэй, 28 хувь нь эмэгтэй
- 15.6 хувь нь бага,
- 31.3 хувь нь суурь,
- 32.2 хувь нь бүрэн дунд,
- 17.5 хувь нь тусгай мэргэжлийн болон дээд мэргэжилтэй байна.
Энэ үзүүлэлтийг бүр нарийвчилж харвал 18-34 насны эрэгтэй малчдын малчдын 45.2 хувь нь бүрэн дунд ба түүнээс дээш боловсролтой байхад эмэгтэйчүүдийнх 58.5 хувь байгаа юм.
График 2. Боловсролын түвшин ахих тутам хөдөөгийн хөвгүүдийн сургуульд хамрагдалтын болон боловсрол эзэмшилтийн хувь буурч байна
Малчдын хүйсийн тэнцвэр алдагдаад удаж байна
Статистик мэдээллээр манай улсад 2022 оны байдлаар нийт хүн амын 19.9 хувь буюу 677.5 мянган хүн малчин өрхөд амьдарч байна. Энэ дундаа 305.1 мянга нь малчид. Өөрөөр хэлбэл улсын хэмжээнд ажил эрхэлдэг дөрвөн хүн тутмын нэг нь малчин гэсэн үг юм. Нийт малчдын 60 хувь нь эрэгтэй, 40 хувь нь эмэгтэй.
График 3. Тухайн насны бүлгийн малчдад, эмэгтэйчүүдийн эзлэх хувь
2022 онд улсын хэмжээнд 17.5 мянган хос гэрлэлтээ шинээр бүртгүүлжээ. Үүнээс 77 хувь нь Улаанбаатар хотод, 23 хувь нь хөдөө, орон нутагт бүртгэгдсэн байна. Сүүлийн жилүүдэд Улаанбаатар хот руу чиглэсэн шилжих хөдөлгөөн нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор хөдөө орон нутагт дахь гэрлэлтийн бүртгэл сүүлийн таван жилийн хугацаанд тогтмол буурчээ. Тодруулбал, 2022 онд гэрлэлтээ бүртгүүлсэн хосын тоо 2018 оноос 30.6 хувиар буурсан байна.
График 4. Гэрлэлтээ бүртгүүлсэн хос Улаанбаатар ба хөдөө, орон нутагт
Хөдөөд энэ байдал илүү олон жил үргэлжлэх нь наанадаж хүн амын бүтэц өөрчлөгдөж, насжилт нэмэгдэхээс гадна боловсролын тэгш бус байдал газар авах, амьдралын чанар доройтох, хөдөө орон нутаг эзэнгүй болох эрсдэлтэй юм.
Анхааруулга
Хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд (Телевиз, Радио, Social болон Вэб хуудаснууд) манай мэдээллийг аливаа хэлбэрээр бүрэн ба хэсэгчлэн авч ашиглах хориотой ба зөвхөн зөвшилцсөн тохиолдолд эх сурвалжийг (ikon.mn) дурдах замаар ашиглах ёстойг анхаарна уу!
Малаа яаж маллахыг "маргаашаар" заалгах цаг
Эмнэлгийн орны тоо сүүлийн 10 жилд тогтмол өсжээ
Энэ мэдээнд өгөх таны хариулал?
13
ЗӨВ, ГОЁ
13
ХАРАМСАЛТАЙ
2
ГАЙХМААР
2
ТЭНЭГЛЭЛ
1
ХАХА
ХӨӨРХӨН ЮМ
БАХАРХМААР
БУРУУ
Баярлалаа
|
35 СЭТГЭГДЭЛТЭЙ
|
0/1000
iKon сайтад сэтгэгдэл оруулахад анхаарах зүйлс
Bolodya
[176.166.205.186]
2023/4/16
Ном уншиж өөрийгөө цэнэглэдэггүй хүн хаана ч амьдарч чадахгүй. Өргөн уудам энэ сайхан нутагт хөдөө хаягдлаа гэж байгаа бол хохь чинь Газар нутаг багатай хүн ам ихтэй улсуудад манай улсын газар алтнаас илүү үнэтэй. Газар тариалан, маллаж ахуйгаа хөгжүүлээд цаашлаад жижиг,дунд үйлдвэр хийх өргөн сайхан нутагтай шүү бид. Улс биднийг харж үзэхгүй байна гэж байгаа бол өөртөө гомд. Унш дахин унш. Сур бас дахин сур.
2
|
0
Хариулах
Асуудал
[103.212.118.55]
2023/4/16
Нүүдлийн мал аж ахуй өнөөдөр хоцрогдсон, үр ашиг багатай, дээр нь дэд бүтэц байхгүй, нийгмээс тусгаарлагдсан шинжтэй учраас ЗАЛУУС - ХОТРУУ ШИЛЖИСЭЭР БАЙНА. Үүнийг шийдэх гарц бол Махны экспортыг нэмэгдүүлэх, фермерийн аж ахуйруу шилжих,
1
|
0
Хариулах
ганаа
[124.158.67.203]
2023/4/16
Улс орны уналт энэ ардчилал гээчийг авчрагчидтай холбоотой 1990 оноос өмнө одоо яригдаад байгаа "сүйрэл"гэх нь холгүй юм чинь байгаагүй.Мвуу алчид нь тохьтой ханамжтай,групп группээр барууны орнуудруу явуулж фермер, аж ахуй эрхэлж байгаа арга барил сайхан амьдралыг үзүүлдэг байсан.Нэгдэл сангийн аж ахуйг тараадаг маш буруу болсон.Түрээсээр малаа өгдөг болж эхэлтэл Да.Ганболд мал мэдэхгүй хятад Мятавын Цагаан гэж бас нэг шинжааны хятад хувьчилсан нэрээрАН-н залуучууд хувааж авцгаагаад мотоцикл болгож унаад согтуугаар утасны шон мөргөж үхэцгээсэн.
0
|
2
Хариулах
Хохь нээ
[103.229.121.215]
2023/4/13
Боловсролыг эрхэмлэхгүй бол энэ ертөнцад амьдрахгүйштээ
0
|
0
Хариулах
Зочин
[192.82.66.101]
2023/4/12
со, хятад, филиппин, литва, словен гээд улсуудас эмэгтэй хүн импортолъё
0
|
0
Хариулах
Зочин
[192.82.66.101]
2023/4/12
гаднаас эмэгтэй хүн импортох цаг болсон байна
0
|
0
Хариулах
Ро
[59.153.113.187]
2023/4/12
Мянгат малчин айлд очиж байсан хөдөөгөөр явж байхдаа 500 үхэртэй ч гэлүү юу юутай ч гэлээ хоол цай муутай хүүхдүүд нь даарцан, өлсцөн, нөхөр нь хагас согтуу маш заваан арчаа муутай айл байсан нэг л юм бодогдсон ингэж амьдарвал 1000 малтай байгаад ч яаадаг юм гэж бодсон. Наад захын хөдөлмөр хялбарчилсан элдэв багаж, машин тэрэг юу ч байхгүй.
5
|
0
Хариулах
Алтан
[202.21.107.6]
2023/4/11
Малчдыг хагас суурин амьдралд шилжүүлмээр байна. Үхэр голцуу малтай фермер болох нь дээр. Одоо хуучнаараа мал шиг амьдарч болохгүй.
7
|
0
Хариулах
irgen
[202.179.27.97]
2023/4/11
aimag bur taniltsah uulzaltuudiig uliral bur zohion baiguulah heregtei, mal aj ahuigaa uvluulj avch yavah sonirholtoi malchin urhuud,mal aj ahuidaa dur sonirholtoi ohid busguichuudiig onlain surgaltaar bolovsrol ezemshuulj baih heregtei boljee
1
|
0
Хариулах
Зочин
[203.91.115.55]
2023/4/11
Товчхондоо МУ нь боловсролтой яашка нарыг бүх нийтийн үйл хэрэг болгож эрчимтэй бэлдэж байна гэж хэлчихэж болох уу? Тийм л болж таарлаа. Энд тэндгүй нөхөргүй, хүүхэдтэй, хавийн залуустайгаа явалдсан хөнгөн амьдралтай хүүхнүүд. 10-т бараг 8 байна. Ийм байхад улс үндэстэн мөхөхөөс өөр яахав. Хүүхнүүдээр удирдуулаад хөгжсөн улс байдаггүй. Иймд эрчүүд гэрбүлээ гэж байхаар өөрсдийгөө л бодох цаг нь болж.
6
|
2
Хариулах
Зочин
[59.153.113.95]
2023/4/11
малчны амьдрал хүнд ш дэ. эмэгтэйчүүд зугтаахаас аргагүй.
1
|
0
Хариулах
Зочин
[192.82.85.115]
2023/4/11
Энэ байдлыг нэмэгдүүлдэг олон зүйлс бгаагтйн нэг нь ЕБС-д 6 настангуудыг оруулна гэсэн шийдвэр үүнээс болж хөдөөд этчүүд ганцаараа гэртээ, авгай нь суманд хүүхдээ сургах гэж тус тусдаа амьдардаг. Мөн архи дарс их хэрэглэдэг залуус байхаар эмэгтэйчүүд суухыг хүсэхгүй нь тодорхой.
2
|
0
Хариулах
Зочин
[66.181.161.251]
2023/4/11
Эмс нь энд ирээд янхан, гадаад гараад бас л янхан л болдог. Гол нь мөнгөөр үү тачаалаар уу гэдэг нь сонголт
0
|
0
Хариулах
Ev khamt
[59.153.112.242]
2023/4/11
..Одоо цаг үе.их өөр болсон..Одооний охид бүсгүйчүүд хэр баргийн Эр хүний гар хардаг үе. Али хэдий үе.н өнгөрсөн..Охид бүсгүйчүүд ами амьдарлаа өөрсдөө шийддэг..өөрсддөө хувь заяагаа сонгож .өөрсдөө бүгдийг шийддэг болсон...!
3
|
0
Хариулах
АПП
[64.119.16.224]
2023/4/11
Би их чухал АПП зохиож байгаа.. удахгүй бэлэн болно. Биеэ үнэлэгчидийг үйлчлүүлэгч нартай холбож өгдөг апп байгаам аа. Малчид, цэргүүд, уурхай, зам анги, уртын тээврийн жолооч эрчүүдэд зориулсан аппилекшин. 7 хоног хамт байвал 2 бог, сард 1 үхэр, 1 адуу гэх мэтээр төлбөрөө төлж болохоор уян хатан нөхцөлтэй. Уурхай, зам ангийн инженер ажилчид бол мөнгөнөөс гадна, бинзен түлшээр төлбөрөө төлж болдог апп.
0
|
3
Хариулах
Ev khamt
[59.153.112.242]
2023/4/11
..odoo tsag iy uur bolson ..Kher bargiin okhid busguichuud Er khunii gar khardag uy ungersen Tertei tergui khussen khuseegui Okhid busguichuud uureer amidarch ajillaj surdag bolson sh dee.. tsag uy ch bs tegej shaardaj bna
0
|
0
Хариулах
zochin
[92.88.170.17]
2023/4/11
Odoogiin niigemd oxid busguichuud emegteichuud bolovsrol ezemshij ajil mergejlee songon toxi tuxtai orchind amar amgalan amidrax bolomjtoi bolson doo Xuduu xuxurch gadaa gandaj xund xuchir ajil xiij yavdag xuuxen baixgui bolson shuu
0
|
0
Хариулах
Зочин
[192.82.68.215]
2023/4/11
Энэ буруу бодлого Боловсролын сайд асан Гантөмөрийн 6 настангуудыг сургуульд оруулах болсноос эхэлсэн. Нүүдлийн мал аж ахуй нь бараг хэвээрээ монголд суурин иргэншилтэй япон, барууныхныг дуурайж 8 хүртлээ ядаж морь унаад сурчихсан малын дөртэй малд дуртай болох суурь тавигддаг байхад эхийнхээ хөхнөөс гараагүй шахам амьтдыг төрж өссөн гэрээс нь эхийн хамт холдуулах болсон нь гол нөлөө үзүүлсэн
4
|
2
Хариулах
Зочин
[203.91.115.55]
2023/4/11
Баахан яашка, цүнх баригчдаар дүүрсэн улс хөгжинөө, гонжийнжоо. Хөдөөгийн амьдрал бол тэр аяараа эрсдэл. Эрсдлийн менежментийг хийж амьдарч буй хүмүүс бол жинхэнэ бэлтгэгдсэн цэргүүд юмлдаа. Иймд хөдөө өссөн,мал маллаж буй малчдыг Украйны дайнд явуулбал торох юмгүй үүргээ гүйцэтгээд буцаад ирнэ. Ийм учраас малчин, мал аж ахуй гэдэг үндэсний онцлогийг улам л хөгжүүлэх хэрэгтэй. Тэр хүйсний харьцаа марьцаа бөгсрүүгээ чих. Угаасаа охидоо яашка болгож өсгөөд байгаад ээжүүдийн буруу. Хотын залуус эсрэгээр нь хөдөө рүү чиглэх хэрэгтэй. Амьдралаа боломжийн авч явж буй залуус ийм эргэлт хийж байна. Хөдөөд фермтэй, хэдэн малтай ч болж байна. Гол нь тэнд мал маллах ажиллах хүчингүй болчихоод байна. Хятадуудаар маллуулалтай нь биш.
1
|
0
Хариулах
Зочин
[203.91.115.55]
2023/4/11
Эцгийн эрхэт ёс гэх нь хаашаа юм. Ер нь монгол эрчүүдийн жавхаа, чадвар буурч гадаад залуустай өрсөлдөж чадахгүй болоод байгаа. Нөгөө тэнгэр заяат монгол эрчүүд нь архинд живж буйтай холбоотой. Үүний хамгийн гол буруутан бол эмэгтэйчүүд. Хотоор дүүрэн яашка нар боллоо. Хүүхэдтэй, нөхөргүй хүртэл. Зүгээр л цүнх баригчтай унтаж хэвтээд, дэлгүүр хэсээд явж байх санаатай. Ийм байгаа нөхцөлд МУ-д ирэх гадныхны визний нөхцлийг сулруулмаар байгаа юм. Гадны улсуудаас бүр төрийн оролцоотойгоор албаар охид хүүхнүүдийг импортлох хэрэгтэй. Гэж хэлхээр танай Монголд хэн очдогын нтр гээд. Зүгээр л Афганистанаас Хазара үндэстнүүдийг аваад ирдээ. Мөн зүүн өмнө азийн орнуудаас авч ирж болно. Тэгэхгүй бол тансаг амьдрал мөрөөдсөн баахан яашка нартай мөхөж буй улс болох гээд байна.
1
|
2
Хариулах
JuicySlut
[112.72.10.74]
2023/4/11
Зүүн өмнөд азийнхан чинь жинхэнэ яашка шүү. Яашка нараа авчирмаар байвал ядаж GDP Per capita-гаа 10к доллар болгочих за морио тэгвэл өвөрт чинь гүйгээд орно
0
|
0
Хариулах
Зочин
[139.30.189.148]
2023/4/11
Галт зэвсэг гарсанаас хойш нүүдэлчдийн ганц давуу тал дайн тулаан сайн хийх тал нь байхгүй болсон. Түүнээс хойш үнэхээр нүүдэлчин амьдралаар амьдрах ямар ч давуу тал алга. Одоо дээр үеийнх шиг мах идэж заавал хүйтнийг давах шаардлагагүй халуун орон сууцанд амьдарч болох бослон. Малаа дагаж яваад махыг нь идсээр байгаад өөрсдөө мал шигээ болийш дээ. Одоо шинжлэх ухаанаа хөгжүүлж амьдрах нь чухал. Хүн төрөлхтөн уламжлалаараа амьдрах ёстой бол одоо хүн болгон л зэрлэг байгальд юм түүх аж ахуйтай байх байсан бус уу. Давуу талгүй болсон аж ахуйгаа хаяж шинэчилж өөрчлөх хэрэгтэй
10
|
1
Хариулах
Зочин
[166.205.124.136]
2023/4/11
Turiin alban haachidiin too 100 myangaar nemegdsen gd bsn bvgd hot ru tsvnh barih gd yawtsiim bishvv gsnees odoo maliihaa toond bish chanart anhaarahgvi bol noos nooluuriin chanar muudaj bn gd l yaridag bolloo. Het ih too huuwul belcheeriin daats heterch maliin gots haldwart uwchin garah ersdeltei
0
|
0
Хариулах
JuicySlut
[112.72.10.74]
2023/4/11
Хөдөө хөөрхөн залуу байдаггүй болхоор юм болуу? Одооны охид хүүхнүүд чинь өндөр цагаан соёлтой франц стайлын залуу л мөрөөддөг болсонштээ. Бэлчээрийн мал аж ахуйгаа болиод үхэр, хонь, тахиа, гахайны үйлдвэр нээвэл яасан юм бэ? Угаасаа бэлчээрийн мах хатуу, өөх мах нь хэт салангид байдагшдд. Бүх сумдын хүн амыг аймгийн төврүү нь нүүлгэх арга хэмжээ аваад тэнд нь фермер, үйлдвэрлэлийн ахуй амьдралд сургачихвал зүгээр ём бишүү. Ингэж ярихлаар хөдөө нутгийг маань хятадууд эзэлнэ гээл солиордын австрали лав хойд мужуудад нь хүн амьдардаггүй тэглээ гээд эзлэгдээд байгаа юм алга. Эрдэнэт, Дархан ядаж 400к хүн амтай болжийж тэнд чанартай их сургууль бий болох, биеэ даасан калчар, эдийн засаг үүсэх үндэслэл нь бий болно дэхүү.
13
|
7
Хариулах
Boshigt
[202.21.124.132]
2023/4/11
chi ter frants marants ruugaa yvj farmeree hii gichii mine. mongoloos zail. mongol chamaar dutahgui neg l ih medej hudlaa shaasan [хориотой үг].
1
|
0
Хариулах
Зочин
[202.180.218.37]
2023/4/11
Гаднаас 18-34 насны бүсгүйчүүд импортлоё
3
|
3
Хариулах
Зочин
[202.55.188.35]
2023/4/11
Бодлого алдагдаж бна. Болсон болоогүй баахан их дээд сургуультай. Нэг хүнд ногдох их сургуулиараа хол тасархай. Элсэлтийн шалгуур өндөр бх ёстой. Эрэгтэй хүн эмэгтэй хүнээс арай өндөр оюуны чадамжтай нь үнэн. Яг чаддаг нь дээд боловсорол эзэмшиж, чадахгүйнүүд нь дунд мэрэгжил, малчин болох ёстой. Манайд бүх юм эсрэгээгээ бна. Охид дээд сургуульд орж чадахгүй гэхэд хятад солонгос шиг амьдрах аргагүй болохгүй шдээ. Хөдөөд хотоос дутахааргүй схан амьдарч болно. Хөдөөг охидууд л гэрэлтүүлнэ. Хотод ч гэсэн эрчүүд л бгад бвал архидалт, бохир заваан салахгүй, бохир заваан бүдүүлэг бдал хүүхнүүдгүй газар л бдаг.
9
|
1
Хариулах
XD
[37.228.227.197]
2023/4/11
Нийгэм соёл боловсрол уламжлал яваандаа аль нэг нь хөгжиж өөрчлөгдөж шинэчлэгдэж зарим орхигдож үгүй болдог биздээ. Одоо болж байгаа энэ бол зүгээр л байгалийн шалгарал шиг л үзэгдэл.
6
|
2
Хариулах
Зочин
[64.119.21.221]
2023/4/11
Хэн ч хүчлээгүй шүү ямар боол биш өөрсдөө мэдээд амьдарч байхад хойноос нь олон юм донгосож байхаар хөдөө очиж тэр залуустайгаа амьдар энэ мэдээг оруулсан Б.Цацралт
5
|
7
Хариулах
Зочин
[64.119.21.221]
2023/4/11
Эр хүний жаргал эзгүй хээрд гэж харин ч эдгээл малчид жаргалтай амьдарч байгаа.
2
|
0
Хариулах
Новш
[202.55.188.35]
2023/4/11
Энэ ёстой эргү дагз бна дах
1
|
1
Хариулах
Зочин
[202.126.88.96]
2023/4/11
Суман дээр уулзалдахаараа архидна.Нэг үеийн охин,хүүхэнтэй уулзах гэж чадсан чадаагүй үхтэл архидна,шоудна.Амьдралын хэв маяг болж.Барууныхан шиг тохироод хэл амаа ололцож сураад хэрэгцээгээ хангадаг бол амар юм.
3
|
0
Хариулах
Бадарч тахар
[66.181.188.161]
2023/4/11
Хөдөө мал маллаж мал болж байснаас хотод худалдагч үсчин үйлчлэгч хийгээд явж байсан нь хамаагүй дээр гэсэн үзэл бодолтой болчихсон одоогийн охидууд !!! Ядаж салсан ч гэсэн дахиад нөхөр олох боломж хотод их ! Үёийн охидууд нь бүгд хот ру явчихаар ганцаараа хөдөө үлдэлтэй биш гээд л ! Яахав багш эмч юмуу нэг юм төгссөн бол хөдөө нь байж болох юм бусад тохиолдолд үгүй шүү л гэж байна Данхаа !!
5
|
0
Хариулах
Зочин
[59.153.113.95]
2023/4/11
дуртайгаараа өөрөө малаа хариулалда
0
|
0
Хариулах
zz
[66.181.161.113]
2023/4/11
ymaarchymdee
0
|
0
Хариулах
