Э.Алтаншагай: 1,072 хувьцааг эрх баригчид улс төрийн зорилгоор ашиглаж байна

УИХ-д 2008-2012 онд нэр дэвшигчид иргэн бүрт “Эх орны хишиг" хэмээн 1.5 сая төгрөг өгнө гэж амласан. Тэд сонгогдсоныхоо дараа 500 мянган төгрөгийг нь иргэн бүрт өгсөн. Тэгэхдээ cap бүр 21 мянган төгрөгөөр олгосон. Харин үлдсэн нэг сая төгрөгт нь “Эрдэнэс тавантолгой” компанийн 1,072 ширхэг хувьцааг өгсөн. Ингэж л Монгол Улсын иргэн бүр 1,072 ширхэг хувьцаатай болсон. Гэвч өнөөдрийг хүртэл хувьцааны ногдол ашгийг хүртээгүй. Тэгвэл тэр 1,072 ширхэг хувьцаагаа захиран зарцуулахыг хүссэн иргэдийн өргөдлийг Засгийн газар руу шилжүүлж эхэлсэн байна.

Энэ талаар “Хувьцаа эзэмшигч, хөрөнгө оруулагчдын эрхийг хамгаалах төв” төрийн бус байгууллагын гүйцэтгэх захирал Э.Алтаншагайгаас тодрууллаа. 

-1,072 ширхэг хувьцаагаа захиран зарцуулахыг хүссэн иргэдийн өргөдлийг Засгийн газар руу шилжүүлж эхэлсэн гэсэн мэдээлэл байна. Үүнийг тодруулахгүй юу?

-Иргэд манай байгууллагад хандаж, “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-ийн хувьцааг Хөрөнгийн биржээр арилжаалахыг хүсч, өргөдөл өгч эхлээд гурван cap болж байна.

2011 оноос хойш “Эх орны хишиг иргэн бүрт” уриатай УИХ, Засгийн газрын тогтоолууд гарч “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-ийн нийт хувьцаанаас 20 хүртэлх хувийг буюу 1,072 ширхгээр иргэдэд эзэмшүүлээд таван жил өнгөрч байна.

Үлдсэн 2.5 сая орчим иргэний 1,072 хувьцааг эрх баригчид улс төрийн зорилгоор ашиглаж байгааг таван жилийн турш иргэд үзлээ, харлаа.

Тиймээс хувьцаа эзэмшигчдийн үндсэн эрхийг зөрчсөн энэ үйлдлийг шийдэж өгөхийг иргэд хүсч байна. Мөн энэ 1,072 ширхэг хувьцааг иргэд өнөөдөр Хөрөнгийн биржээр арилжаалах эрхийг олгооч ээ гэдэг өргөдлийг өгсөөр байна. Бид өргөдлийг цуглуулж, төрийн эрх барих дээд байгууллагуудад нь шилжүүлж байгаа.

-Иргэд 1,072 ширхэг хувьцаа өөрийнх нь нэр дээр байгаа эсэхийг хэрхэн мэдэх вэ?

-Иргэдэд 1,072 ширхэг хувьцаа байна уу, үнэт цаасны төвлөрсөн хадгаламжид данстай юу гэдгээ мэдэхийн тулд үнэт цаасны төлбөр тооцоо, төвлөрсөн хадгаламжийн төвийн www.schcd.mn цахим хуудсанд хандах хэрэгтэй.

Тухайн иргэн хувьцаа эзэмшигчдийн тоонд бүртгэлтэйгээс гадна үнэт цаасны төвлөрсөн хадгаламжид данстай байвал хувьцаагаа арилжаалах өргөдөл өгөх ёстой. Өнөөдрийн байдлаар 800 гаруй мянган иргэн үнэт цаасны дансаа албан ёсоор нээлгээд, баталгаажуулаад хувьцаагаа өөрийн нэр дээрээ авчихсан байна.

-Хэрвээ үнэт цаасны төвлөрсөн хадгаламжийн дансанд бүртгэлгүй бол хэнд хандах вэ. 1,072 ширхэг хувьцаагаа захиран зарцуулахыг хүссэн иргэд өргөдөл өгөхдөө ямар бичиг баримт бүрдүүлэх вэ?

-Хэрвээ үнэт цаасны дансанд бүртгэлгүй бол манай ТББ-д хандах хэрэгтэй. Манай байгууллага Монгол Тайваний төвийн байранд байрладаг. Өргөдлийн эх хувь маягт нь УИХ-ын дарга, Ерөнхий сайд, Санхүүгийн зохицуулах хороо, “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-ийн удирдлагад гэсэн сонголттой байна.

Тухайн иргэн өргөдөл гаргахдаа өөрийн иргэний үнэмлэхийн хуулбарыг хамт нь авч ирэх ёстой. Захиран зарцуулах гэдэг нь Хөрөнгийн биржээс нэмж хувьцаа худалдаж авах, өвлүүлэх, гэрээслүүлэх, бэлэглэх, барьцаанд тавих эрхийг нээж өгч байна гэсэн үг. Өмнө нь бид 508 хүний өргөдлийг Засгийн газар руу шилжүүлсэн бол одоогийн байдлаар 500 хүний өргөдлийг шилжүүлэхээр бэлтгэж байна.

-Засгийн газар руу шилжүүлсэн өргөдлийн хариу ирсэн үү?

-Өргөдлийг Засгийн газар руу шилжүүлээд нэг сарын дараа хариу ирдэг. Одоогийн байдлаар нэг сарын хугацаа дуусаагүй байгаа болохоор ямар нэгэн хариу ирээгүй байна. “Эрдэнэс тавантолгой” ХК өнөөдөр ашигтай ажиллаагүй учраас хувьцааг нь арилжаалах шаардлагагүй гэж хүмүүс ярьдаг. Гэтэл энэ компани өнгөрсөн хугацаанд улстөрчдийн хэрүүлээс болоод төмөр замаа ч тавьж чадаагүй байна.

Мөн өмнө нь 300 гаруй мянган иргэнд нэг сая төгрөгийг нь өгөхдөө БНХАУ-ын Чалко компаниас 350 сая ам.долларын зээл аваад оронд нь нүүрсээ нийлүүлье гэж гэрээ хийсэн. Тиймээс ашигтай ажиллаж чадаагүй байгаа. Гэхдээ өнөөдрийн байдлаар 230 сая ам.долларын нүүрсээ гаргаад дарчихсан.

Одоо 120 сая ам.долларын өр үлдсэн. Өртэй компани ногдол ашиг өгөхгүй. Гэхдээ иргэд “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-ийн хувьцааг эзэмшсэн л бол энэ хувьцаагаа өнөөдөр албан ёсоор захиран зарцуулах эрхтэй. Энэ эрхийг Үндсэн хууль, Иргэний хууль, Компанийн тухай хууль, Үнэт цаасны зах зээлээр олгогдсон эрх гэх мэтчилэн баримт бичгүүдээр баталгаажуулж өгсөн байгаа. Тиймээс иргэд энэ эрхээ эдлэх л ёстой.