ХУУЧИРСАН МЭДЭЭ: 2018/02/06-НД НИЙТЛЭГДСЭН

ВИДЕО: Байтагт мөнхөрсөн баатруудын түүх

Б.УЧРАЛ, iKon.mn
2018 оны 2 сарын 6
iKon.MN
Зураг зураг

Одоогоос 70-н жилийн тэртээх болсон явдал.

1948 оны 7 дугаар сарын 7-ны өглөө Дамжигийн сумангийн улс төрийн орлогч Г.Хаянхярваагаар ахлуулсан Б.Гиваан, Б.Тэгшээ, Л.Даваадорж, Н.Дандархайдав, Э.Архад, Т.Баян, Л.Гончигзэвгэ, Д.Чойжин, Ч.Пэлжээ нарын бүрэлдэхүүнтэй хилийн манаа Байтаг богд уулын Бүдүүн харгайт голын хавцлын аман дахь харуулын цэг дээр үүрэг гүйцэтгэж байв.

1948 оны 7 дугаар сарын 7-ны өглөө Дамжигийн сумангийн улс төрийн орлогч Г.Хаянхярваагаар ахлуулсан Б.Гиваан, Б.Тэгшээ, Л.Даваадорж, Н.Дандархайдав, Э.Архад, Т.Баян, Л.Гончигзэвгэ, Д.Чойжин, Ч.Пэлжээ нарын бүрэлдэхүүнтэй хилийн манаа Байтаг богд уулын Бүдүүн харгайт голын хавцлын аман дахь харуулын цэг дээр үүрэг гүйцэтгэж байв.

Энэ үед Осван шилдэг 22 баатруудынхаа өшөөг авах зорилготой Манат баатраар удирдуулсан 100 орчим хүнийг Сантуха тосгонд оршдог хуарангаас гаргасан байна.

Дээрэмчид 7 сарын 8-ны өглөө Байтаг богдын Бүдүүн харгайт голын эхээр улсын хилийг зөрчсөн байна.

Хавцал уруудан, 400 метрт дөхөж ирсэн дайсны зэвсэгт бүлгийг хүчээ задлан давшиж эхлэхэд хилчдийн ахлагч Г.Хаянхярваа 2 цагаан пуужин буудаж сумандаа дохио өгч, хилчин Пэлжээд Тэгшээгийн хүрэн халзан морийг унуулан 30 км-т байгаа суман руугаа хэл хүргүүлэхээр давхиулж өөрсдөө толгойн оройд гарч хоригложээ. Дайсны эхний галд Архад, Баян нар алагдаж, хүнд шархадсан Дандархайдав ахлагчийн тушаалаар арын байрлал руу шилжих гэж яваад дайсанд амьдаараа баригдахгүйн тулд өөрийгөө буудан амь үрэгдсэн байна.

Хориглолтын баруун үзүүр болох оройн бяцхан товгор дээр дээр хориглосон тасгийн дарга Гиваан, хөнгөн пулемётын наводчик Тэгшээ, Даваадорж нарыг дээрэмчид миномётын галын дэмжлэгтэйгээр дайрсан байна. Үзэгдэц муутай газар хориглон байрласны улмаас хилчид тулж ирсэн дайсны өөдөөс гранат шидэж тулалдсаар дайсны гранат миномётын галд амь үрэгджээ.

Даваадорж амь үрэгдэхийнхээ өмнө эвлэлийн батлахаа чулуун дор нуусан байв. Заставын улс төрийн орлогч Хаянхярваа, байлдагч Чойжин, Гончигзэвгэ нар бүслэлтээс буудалцан гарсан ба нөхдөө галаар хамгаалахыг хичээсэн боловч газрын бартаа, хад чулуугаар далдлагдсан ашиггүй байрлалд байснаас туслалцаа үзүүлж чадсангүй. Тулгаралт 2 цаг орчим үргэлжилж 9 цаг 30 минут гэхэд дайсан буцаж бараагүй болсон байлаа.

Пулемётчин Тэгшээ миномётын дэлбэрэлтэнд хөлөө тас цохиулсан боловч тулалдсаар дайсны гранатын дэлбэрэлтэд үрэгдэж, тасгийн дарга Гиваан гал хамгаалагчийг нь авсан гранатаа дайсан руу шидэх гээд амжилгүй атгаастай чигээрээ алагдаж, Даваадорж нөхдийнхөө хамт дайсанд бүслэгдэн гарцаагүй болсон үед гранатаа дайсны дунд шидэж амь үрэгджээ. Түүний зүүн гарын хуруунд гранатын гал хамгаалагчийн цагариг байсан бөгөөд бие нь дундуураа тасарснаас үзэхэд амьдаараа баригдах аюул тохиолдсон тэр аймшигт мөчид сүүлчийнхээ гранатыг өөртөө зориулсан нь тодорхой байв.

Богино хугацаанд болсон энэ тулгаралтад дайсан хүн хүчээр олон дахин давуу байсан бөгөөд манай хилчдийн хориглолтын метр газар бүрт 2 сум туссанаас үзэхэд маш хүн тулгаралт болсон нь илэрхий. Хилчид ашиг муутай байрлал эзэлж хориглосон хэдий ч дайсантай баатарлагаар тулалдан үлэмж хэмжээний хохирол учруулжээ.

Дайсантай баатарлагаар байлдаж гавъяа байгуулан амь үрэгдсэн Б.Тэгшээ, Б.Гиваан, Л.Даваадорж нарт “БНМАУ-ын баатар” цол, Н.Дандархайдав, Э.Архад, Т.Баян нарыг “Байлдааны гавъяаны улаан тугийн одон”-гоор тус тус нэхэн шагнасан байна. Мөн Заставын улс төрийн орлогч Хаянхярвааг “Байлдааны гавъяаны улаан тугийн одон”, байлдагч Д.Чойжин, Л.Гончигзэвгэ нарыг “Байлдааны гавъяаны одон”, Ч.Пэлжээг “Байлдааны медалиар” тус тус шагнажээ.

ВИДЕО:

 

Энэ мэдээнд өгөх таны хариулал?
41
Зураг
ЗӨВ, ГОЁ
11
Зураг
ХАРАМСАЛТАЙ
8
Зураг
ТЭНЭГЛЭЛ
2
Зураг
БАХАРХМААР
1
Зураг
ГАЙХМААР
Зураг
ХАХА
Зураг
ХӨӨРХӨН ЮМ
Зураг
БУРУУ
ИЛГЭЭХ
БОЛИХ
Зураг
Баярлалаа
37 СЭТГЭГДЭЛТЭЙ
0/1000
Эхний
Сүүлийн
Шилдэг
Зочин [103.212.118.171] 2020/8/23
Гоминданы хятадуудтай байлдаа биз дээ юун хасагууд болчихов?
0 | 0 Хариулах
зочин [66.181.191.56] 2020/4/18
Тусгаар тогтносон Монгол улсад халдан довтолсон харь шашинтай хасаг үндэстний гарт өчнөөн олон сайхан монгол эрчүүдээ алуулчихаад дараа нь нутаг гуйхаар нь өрөвдөн Монголынхоо нэг үзэсгэлэн бүрдсэн нутгийг таслан нутагшуулсан тэр үеийн удирдагчдын алдааг одоо монгол үндэстэн үүрэхэд бэлэн болчоод байна.Цаашаа санаатай долигонуур зантай үхэж бсан муу хасагууд одоо яаж даварч Монгол орныг минь сөөм сөөмөөр эрхэндээ оруулахаар улайрч байгааг мэдэрч мэдэцгээ.Хятадууд биш хасагуудаас болгоомжлоорой монголчуудаа
6 | 0 Хариулах
Зочин [1.237.157.62] 2020/3/25
Хаянхярваа нь нөхдөө цэргүүдээ орхин бүслэдтээс гарчээ....
0 | 4 Хариулах
Зочин [66.181.161.45] 2020/4/1
түүхээ судалчих тэгээд юм бич окэ? 3 уулаа хамт бүслэлтийг сэтэлсэн
4 | 0 Хариулах
Tumendemberel [66.181.178.161] 2020/3/24
Eh orniihoo toloo ami bie ul hairlan temtsej yvsan aguu tuuhtei eh oronchdoo uurd dursan sanah boltgua Mongolchuud
5 | 0 Хариулах
Qwerrt [202.179.27.85] 2020/3/24
1mongol hulgaich bol bugdere hulgaich uu 1oros aluurchin bol bugdere aluurchid bolchihu ? Dotro biy biyni ingej ad uzdeg uls mglos oor bhgu tm blhor odo boltol mglchuudig gadniihan uher mgl gj duuddin horvoogor duuren saihn humus bdin tednig olj harj chadagudee buhel buten 1 undesteniig doromjilj bolku jhn ym unsh uhaanaa tel uher gj duuduulahaasa ich
3 | 0 Хариулах
Зочин [202.9.40.171] 2020/3/23
Казакуудын аюултай зан нь аль аль талд зэрэг ажилладаг.
4 | 0 Хариулах
45 [66.181.161.110] 2020/3/23
Казакуудад иргэншил өгсөн болохоос нутаг өгөөгүй шүү, дэлхийн түүхэнд казакууд хэзээ ч төрт улс байгуулж байгаагүй.
4 | 0 Хариулах
. [202.55.188.82] 2020/3/27
malmin tegul kazakstan tort uls bish yu i ergvv min.mongoliin tvvhiig medehgv baij vhsen delhiin tvvh
0 | 0 Хариулах
Зочин [202.55.188.39] 2020/3/23
Монгол улсын төрөөс энэхүү баатруудын гавьяаг мөнхөд алдаршуулах улсын төсвийн хөрөнгөөс бунхан орчим сэргээх саналтай байна
0 | 0 Хариулах
Зочин [66.181.191.112] 2020/3/22
Манай хилчидийг даргалж явсан Хаянхирваа байлдааны тактик алдаж цэргүүддээ ухарч болохгүй гэж тушаасан мөртөө өөрөө нэг толгойд хамт хориглож байгаад шархдсан хилчин Дандархайдаваа галын шугамаас хослуулсан болж дайсны дунд хаяад шарх аваагүй хоёр цэрэгтэйгээ хойшоо ухарч олон км газар гүйж амиа авч гарсан гэж буруутгагдсаар дууссан хүн юм билээ. Яагаад Гиваан Тэгшээ Дагвадорж нартаа туслаагүй юм гэж дараа нь асуухад Хаянхярваа дарга Гакрын бартаанаас болоод тусалж чадаагүй гэж хэлжээ. Даргын амнаас ийм хариуцлагагүй үг гарах ёсгүй л дээ. Газрын бартаа гэдэг бол ууланд жимс түүж яваад төөрсөн хүүхнүүдийн амнаас гарах байсан үг л дээ. Хамгийн гол нь шархтай цэргээ үүрч дүүрээд хойш ухарсан бол хэн ч ойлгоно. Тэгээгүйд л Хаянхирваа буруутгагдсан юм билээ. Дандархайдав өөрөө оспануудад амьдаар баригдахгүй гэж өөрийгөө буудсан байсныг дараа нь шинжээчид олж тогтоосон юм
8 | 0 Хариулах
ganhuyag [192.82.75.82] 2020/3/21
minii aav navotchlk bsan end alba haaj ahmad daichin tsegmediin lhagva gejodoo vnemleh ni bdgiin
3 | 0 Хариулах
Зочин [43.242.243.172] 2020/3/20
Оспаны дээрэмчдийн үг дуугүй хөөж явуулахгүй Баян-Өлгий аймагт нутаг өгсөн аймаг болгосон Чойбалсан их гомддог юм,өөдгүй Казакууд одоо нутаг тасдаж авч Казахстантай нийлүүлэх хагалган бутаргах элдэв арга хэрэглэдэг болсон,өлгийд бгаа өөр ястангуудын хавчиж зодох малыг нь хулгайлах хүүхдүүдийг нь шоолох гм аргууд хийдэг болсон монголчууд Казакууд аас үргэлж болгоомжлон бай,Шинжааны дээрэмчид Ховд Алтайн олон ардыг амьдаар шатааж малыг дээрэмдэж бсаныг мартаж болохгүй
3 | 1 Хариулах
Зочин [66.181.191.112] 2020/3/22
Оспаны нутаг Баян-Өлгий биш шүү дээ. Үүнд Чойбалсангийн буруу гэж байхгүй. Оспан одоогийн Үрүмч хот хавьцаа нутагладаг байсан хүн шүү
0 | 0 Хариулах
Энхлэн [1.237.157.62] 2020/3/25
Яг үнэн даврааж болохгүй казакууд
1 | 0 Хариулах
монголма [202.126.89.42] 2018/9/9
Би олон жил Англид амьдарсан дэлхийн бүх улсын хүмүүс тэнд амьдардаг эх орондоо дайнтай улс төрийн цагаачид гээд нутагтаа очиж чадахгүй нүдэндээ нулимстай олон хүнтэй уулзаж байсан намайг Монгол гэхээр Чингис хааны нутаг гэдэг байсан монголчууд бид тусгаар тогтносон дайн байлдаан үзээгүй хэтэрхий жаргалтай ард түмэн гэдгийг хүн нутагт байнга мэдэрдэг байсан монгол хүн гэдгээрээ үргэлж бахархдаг байсан сайхан эх орон минь
7 | 1 Хариулах
монголмаа [202.126.89.42] 2018/9/9
бид одоо шүүн ярилцаж болохгүй байх түүх түүхээр л үлдэнэ эх орон ард түмнийхээ төлөө алтан амиа алдсан өвөг дээдсээ хүндэлж үр хойчдоо бодит түүхийг үлдээх үүрэгтэй байх эх оронч өвөг дээдсийнхээ өмнө өвдөг сөхрөн мэхийн мөргөe
6 | 0 Хариулах
эх оронч [202.126.89.76] 2018/8/31
аймар тулаан болсон шүү
0 | 0 Хариулах
цэнгэгэрэл [202.179.27.109] 2018/6/21
ямар бахархамаар юм бэ энэ түүхийг хүн бүр энгэртээ тэвэрч элгэндээ нааж зүрхэндээ тээж яваасай билээ
6 | 0 Хариулах
erdenebaatar@greengate.mn [202.21.106.168] 2018/3/6
Баян өлгийд нутаг өгч казакуудыг суурьшуулсан явдалд маш их харамсаж явдаг.Мөрөөрөө байгаарай хасагуудаа.
10 | 0 Хариулах
Зочин [192.82.68.19] 2020/3/21
Чи харамсаад яахав дээ, Болох юм болоод өнгөрсөн шүү дээ
0 | 0 Хариулах
Зочин [49.0.171.43] 2018/2/6
hyatdiin guoming tang shinjan uiguriin ospaniig zevsegleed mongol ru dairuulsan yum unendee teneg ospan shinjaniig mongold bish hyatadad beleglej uguud tsaazluulsan da orosuud ch bas shinjaniig avah gej 2 tald ajillaj baisan uuln shinjan chin oird mongoliin heseg nutag l da oros hytad hasaguudad yamarch hamaaralgui gazar nutag yum suuld zuungar uls muhsunii daraagaar ezgui gazariig manj nar hasaguudad zuungariin esreg daitsaniih n tuluu shagnal bolgoj tend suurishuulj baisan yum tuunees tasniih n ene hasaguudad hamaaraltai baihav de
11 | 1 Хариулах
Zochin [66.181.161.62] 2018/2/6
Mongol yalna
6 | 4 Хариулах
Зочин [182.160.32.176] 2018/2/6
Цэрэг гэдэг байлдааны үүрэг гүйцэтгэх ёстой мэргэжлийн алба болохоос хамаа хамаагүй хүмүүсийг элсүүлдэг эсвэл барилга барьдаг ажил биш гэдэг нь харагдаж байна
16 | 2 Хариулах
Зочин [103.57.95.22] 2018/2/6
Ш.Гантулга: Казакуудыг Монголд суурьшуулсан нь алдаа байсан.
6 | 1 Хариулах
Зочин [202.21.106.149] 2018/2/6
Би казах хүн. Монгол улсын төлөө казах хүний оруулсан хувь нэмрийг бас бодох хэрэгтэй шүү. Тэртээх манжийн дарангуйлалын үeэсээ л оруулсан хувь нэмэр нь өнөөгийн чамайг ингэж шалчиж суух боломжийг бүрдүүлсэн байдаг юм шүү. Баруун хилийн тулгаралтад ч гэсэн маш их хувь нэмэр оруулсан. ТEГ-ын архивт байдаг 32 шилдэг тагнуулчийн 4 нь казах байдгийн ш дээ. Аливаа зүйлийг олон өнцгөөс нь харж шалчих хэрэгтэй байх л даа... мөн уу...
9 | 18 Хариулах
Zochin [66.181.184.12] 2018/2/7
Timmee olon kazak baatruud bsan jishee n...ulsin baatar Ekei gj zorigt er bsaoon
1 | 0 Хариулах
KAZAK [202.21.112.37] 2018/2/9
gehdee l kazak ugaasaa hun muutai hogiin uls
10 | 1 Хариулах
Монгол хүн [193.125.5.43] 2018/5/25
Хар хятадаас хилийг маань хамгаалаад байжил байг хятадын дайны гай болоогүй бас гавьяа байгуулсан олон хүн байдаг гэсэн
0 | 0 Хариулах
LUL [202.9.42.59] 2018/2/9
Чамайг америкд байсан бол аль хэдийн шүүхэд өгтсөн байгаа
0 | 0 Хариулах
Зочин [66.181.179.109] 2020/3/22
хахаха үхсэн ацны чинь америк [хориотой үг]
0 | 0 Хариулах
Зочин [125.35.31.83] 2018/2/6
nogoo mash nuuts 2 gdg kino chn enuugeer sedewlesen yum bishuu malnuudaa yum boluul ergeetedgee bolimoor yum
0 | 1 Хариулах
Domboo sdave [27.123.214.109] 2018/2/7
Bugd medne mal mni
4 | 0 Хариулах
Зочин [202.131.224.96] 2018/2/6
ENE bas yaj tarhi ugaah geed baina. DAINII baidal uusgeh gej baina uu.
1 | 14 Хариулах
Зочин [150.59.33.251] 2018/2/6
Ospanuud buyu bag azuud bizde? Hyatad geed buruu yariad bdag shuu tuuh bol tuuh unen bh
2 | 0 Хариулах
Зочин [49.98.142.240] 2018/2/6
Османыг тухайн үед зэвсэгжүүлсэн улс гомандаа өөрөө байдаг сүүлд өөрсдөө дарж буулгасан ерөнхийдөө садан шиг бууны нохой байж байгаад дууссан осман
2 | 1 Хариулах
Зочин [66.181.191.112] 2020/3/22
Оспанд оросууд ч зэвсэг өгсөн монголчууд ч зэвсэг өгсөн. Сүүлдээ хятадын Гоминдаануудаас ч зэвсэг авсан юм.Тэр бүү хэл Америкийн Шинжаанд байсан консул нь дэмжиж мөнгө өгсөн удаатай. Тэр бол маш сэргэлэн зальтай хасаг байсан юм
0 | 2 Хариулах