2020 он гарсаар их ч олон уралдаан болов. Засаг барих уралдаан, наадмын сунгаа, Монголын ирээдүйг бүтээх залуучуудын уралдаан цаашлаад ардчилсан намын уралдаан, орон нутгийн уралдаан, ирэх жил ерөнхийлөгчийн уралдаан болох нь.
Гэвч уяа сойлго нь таарсан хүлэг л наадмыг өнгөлөх нь тодорхой. Хэчнээн хурдан удамтай байлаа гээд идэш тэжээл, хол ойрыг нь тааруулах уяач байхгүй бол тэр хүлэг түрүүлнэ гэдэг барагтаа л худал.
Харин манай хүүхдүүд бараг л уяачгүйгээр уралдаанд оролцов. Цар тахлын хамгийн сөрөг нөлөө нь энэ байсан гэлтэй. Учир нь сургууль, цэцэрлэг хөл хорионд орсонтой холбоотой хүүхдүүдийн хичээллэх цаг, шаардлагатай материал, багшаасаа давтлага авах боломж нь эрс багассан. Тиймээс сунгааны бэлтгэлээ ч хангалттай базаасангүй. Үр дүнд нь элсэлтийн шалгалтын доогуур оноонууд.
Мэдээж цар тахал 100 хувь нөлөөлсөн хүчин зүйл нь биш. Эдийн засгийн нөхцөл байдал, соёл, боловсролын систем, гэр бүлийн орчин, сургуулийн орчин, хувь хүн гэх мэт олон хүчин зүйл бий.
Та өөрийгөө 1 урсгалтай 3 эгнээтэй замын дунд эгнээнд түгжрээд явж байна гэж төсөөл.
Хэрвээ тэгвэл хөдлөөгүй хоёр эгнээний жолоочид бүгд баруун эгнээ рүү шилжихийг хүснэ.
Баруун эгнээнд өндөр орлоготой, дунд эгнээнд дунд орлоготой, зүүн эгнээнд бага орлоготой өрхүүд байсан гэж үзье. Баруун эгнээнд байгаа машин хөдөлсөнтэй адилхан өндөр орлоготой хүмүүсийн нөхцөл байдал сайжирч эхлэхэд биднийх ч гэсэн сайжирна гэсэн итгэл найдвар төрж эхэлдэг. Харамсалтай нь ийм зүйл тохиодоггүй. Тиймээс эдгээр дунд болон бага орлоготой хүмүүс уурлаж, бухимдаж эхэлдэг. Харин энэхүү түгжрэлийг гэрлэн дохио, замын урсгал, дугаарын зохицуулалт гэх мэт олон аргаар зохицуулж чадна гэсэн хэн нэгэн гарч ирж, бухимдалтай хүмүүст популист амлалт өгч эхэлсэн. Гэсэн хэдий ч ТЭГШ БУС байдал нэмэгдсээр байна.
2018 онд Монгол банкны хийсэн түүвэр судалгаагаар ӨРХИЙН ОРЛОГЫН ХҮРЭЛЦЭЭТЭЙ байдлыг өрхүүдээс асуухад 63 хувь нь “ХҮРЭЛЦДЭГГҮЙ” гэж хариулжээ. Мэдээж хүрэлцдэггүй учир орлогоос давсан хэрэглээгээ ямар нэгэн зүйлээр санхүүжүүлэх ёстой. Тэр нь зээл. Тус өрхүүдийн 79 хувь нь банк, бусад санхүүгийн байгууллага болон ломбарднаас зээл авчээ. Авахдаа хэтэрхий ихийг авчихаж. Жилийн орлогынхоо 69 хувийг зөвхөн зээлд зарцуулж байна. ТЭГВЭЛ ЭРҮҮЛ МЭНД, БОЛОВСРОЛ, ЧӨЛӨӨТ ЦАГ ГЭХ МЭТ АМЬДРАЛЫН ЧУХАЛ ЗҮЙЛСЭЭ ЮУГААР САНХҮҮЖҮҮЛЭХ ВЭ? МАШ ТОМ АСУУДАЛ. Ихэнх нь санхүүжүүлж чаддаггүй.
Тийм учраас л элсэлтийн ерөнхий шалгалтад хотын төвөөр өндөр оноо, захын хэсгүүдээр нь бага оноо авсан хэрэг. Бидний байгаа байдал ийм. Тиймээс “би яагаад ийм муу авчихсан юм бэ?” гэх асуултад хүүхдийг үлдээхээс илүүтэй томчууд бид асуудлыг цогцоор нь харах ёстой мэт.
НҮБ-аас хийсэн судалгаагаар хүний амьдралын үе шат бүрт ямар зүйлс нөлөөлдгийг маш тодорхой харуулжээ. Тайлбарлавал,
Зураг 1. Амьдралын чиг хандлага боловсролын тэгш бус байдалд нөлөөлөх нь
Эх сурвалж: Нэгдсэн Үндэсний Байгууллага
Бидэнд цогц шинэчлэл хэрэгтэй. Цогц шийдэл хэрэгтэй. Асуудлыг хүүхэд рүү, багш руу чихээд юуг ч урагшлуулж чадахгүй.