Ипотекийн хөтөлбөр буюу 85 мянган өрхийн хувь заяа

Монголбанкнаас ипотекийн зээлийн тайланг баасан гарагт танилцууллаа. Cap болгоны эцэст төв банкнаас ипотекийн зээлийн явцын талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг гаргадаг.

Энэ оны долоодугаар сард нийт 1,592 иргэнд 92.8 тэрбум төгрөгийн ипотекийн зээл шинээр олгосон байна. Ингэснээр ипотекийн зээлийн үлдэгдэл 3.8 их наяд төгрөг болж, нийт зээлдэгчдийн тоо 85.6 мянгад хүрчээ.

Иргэдээ орон сууцжуулахаар Засгийн газар, Монголбанкны хамтран хэрэгжүүлсэн хөтөлбөрийн үр дүнд ипотекийн зээлтэй иргэдийн тоо сүүлийн гурван жилийн хугацаанд дөрөв дахин нэмэгдсэн байна.

Эдийн засгийн хүндрэлийн нэг шалтгаан хэмээн уг хөтөлбөрийг зарим эдийн засагч шүүмжлэх ч иргэдийн хувьд орон сууцтай болох бодит хөшүүрэг болж байгаа юм.

Тайлант сард таван хувийн хүүтэй 26.4 тэрбум төгрөгийн зээлийг 569 иргэнд олгожээ. Харин наймаас таван хувь руу 117 зээлдэгчийн 5.2 тэрбум төгрөгийн зээлийг шилжүүлсэн байна. Ингэснээр ипотекийн зээлтэй өрх тутам хамгийн багадаа cap бүр 150 мянган төгрөгийн хэмнэлт хийх нөхцөл бүрдэж байгаа юм.

Ипотекийн зээлийн үлдэгдэл 3.8 их наяд төгрөг болж, нийт зээлдэгчдийн тоо 85.6 мянгад хүрчээ.

Энэ нь эдийн засгийн нөхцөл байдал хүндрэлтэй байгаа үед бодитой дэмжлэг төдийгүй өрхийн орлогыг нэмэгдүүлэх боломж хэмээн бодлого боловсруулагчид үзэж байна. Өнгөрсөн сарын эцэст ипотекийн зээлийн үлдэгдлийн жилийн өсөлтийн хурд өмнөх сартай харьцуулахад 0.3 хувиар өссөн дүнтэй гарчээ.

Энэ нь эрчимтэй хэрэгжиж байсан үетэй харьцуулахад чамлах үзүүлэлт. Гэхдээ зээл зогсолтгүй үргэлжилж байгаа нь зээлийн шаардлага хангасан өрхүүдийн хувьд орон сууцтай болох хамгийн дөт зам. Ипотекийн зээлийн үлдэгдэл өмнөх оны мөн үеэс 10.3 хувиар буурч, 19.4-т хүрсэн хэмээн дээрх тайланд дурдсан байна.

Ипотекийн зээлийн үлдэгдлийн 77.7 хувийг “Орон сууцны ипотекийн санхүүжилтийн тогтвортой тогтолцоог бүрдүүлэх хөтөлбөр”-ийн зээл бүрдүүлж байгаа аж. Өөрөөр хэлбэл, ипотекийн зээлээр орон сууцтай болсон найман иргэн тутмын зургаа нь дээрх хөтөлбөрөөс дэмжлэг авсан гэсэн үг.

Арилжааны банкууд 20.7 хувь буюу 799.3 тэрбум төгрөгийг өөрийн эх үүсвэрээс олгожээ. Харин үлдсэн 1.6 хувийг бусад эх үүсвэрээр олгосон зээл эзэлж байна.

Ипотекийн зээлийн үлдэгдлийн 99.1 хувь нь төгрөгийн, 0.9 хувь нь валютын зээл болохыг уг тайланд тэмдэглэжээ. Валютын зээлтэй иргэдийн хувьд төгрөгтэй харьцах ам.долларын ханш огцом чангарах болсон нь тухайн зээлийн эргэн төлөлтөд хүндрэл үүсгэж байгааг хөндөх болсон.

Ипотекийн зээлийн үлдэгдэлд эзлэх хугацаа хэтэрсэн зээл долоодугаар сарын байдлаар 3.4 хувь, чанаргүй зээлийн эзлэх хувь 1.2 хувьтай байна.

Хамгийн найдвартай, эрсдэл багатай бүтээгдэхүүн гэж ипотекийн зээлийг арилжааны банкууд онцолдог. Энэ утгаараа олгосон зээлийн чанар болон гүйцэтгэл бусад зээлийн бүтээгдэхүүнтэй харьцуулахад хамгийн сайн үзүүлэлттэй байдаг билээ.

Тайлант сард банкууд гурван сараас 30 жилийн хугацаатай зээл олгожээ. 

Тайлант сард олгосон ипотекийн зээл өмнөх сараас 32.7 хувиар буурсан бол өмнөх оны мөн үеэс 50.7-гоор өссөн байна. Өнгөрсөн сард шинээр олгосон зээлийн 90.2 хувь буюу 83.7 тэрбум төгрөг нь хөтөлбөрийн зээл болохыг уг тайланд тодотгожээ.

Үлдсэн 9.8 хувь буюу 9.1 тэрбум төгрөг нь банкуудын өөрийн эх үүсвэрээс олгосон зээл. Харин бусад эх үүсвэрээс зээл олгогдоогүй аж.

Гэхдээ хэмжээ болон эргэн төлөлтийн дүн зэргээс хамаарч өөрчлөгдөх нь бий. Тайлант сард банкууд гурван сараас 30 жилийн хугацаатай зээл олгожээ.

Олгосон зээлийн жигнэсэн дундаж хугацаа нь 19.5 жил болохыг Монголбанкнаас мэдээлсэн юм. Зээлийн үлдэгдлийн дундаж хугацаа өнгөрсөн сард 16.3 жил байна. Банкуудын олгосон ипотекийн зээлийн жигнэсэн дундаж хүү долоодугаар сард 7.72 хувь болжээ.

Энэ нь өмнөх сараас төдийлэн өөрчлөлтгүй байгаа юм. Харин өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 2.2 хувиар буурчээ. Банкуудын өөрийн эх үүсвэрээр олгосон зээлийн дундаж хүү 13.8 хувь байна. Хөтөлбөрийн зээлийн дундаж хүү энэ оны гуравдугаар сараас 6.4 хувь болж буураад байгаа билээ.

Банкуудын ипотекийн зээлийн үлдэгдлийн 76.6 хувийг Улаанбаатар хотод, 23.4-ийг нь орон нутагт олгосон зээл бүрдүүлж байна.