Маргааш “Мартын 8”. Олон улсын эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдөр гэдэг ч үнэндээ бид бүсгүйчүүд, ээжүүд, эхнэр, охиндоо хоол хийж өгөх, цэцэг, бэлгээр хуурах, хамт олноороо наргиж цэнгэх баярын өдөр болгож орхисон.
Энэ өдөр л ганцхан эмэгтэйчүүд эрхээ эдлэх ёстой хэмээн сэтгэж, архидан согтуурч, шөнийн цэнгээний газрууд халамцуу бүсгүйчүүдээр дүүрдэг нь нууц биш.
Бид эрхээ ийм байдлаар хамгаалж олон жил явжээ. Эрчүүд маань ч энэ өдөр л эхнэрээ, ээжийгээ дураар нь дургиулчихвал эрхийг нь мундаг хамгаалчихсан гэж боддог болчихсон байх. Энэ талаар арай өөр өнцгөөс харж байгаа хэсэг нь эмэгтэйчүүдийн хүчирхийлэл, эрхийн талаар чуулж, нэг өрөөнд хэдэн хүн цуглуулан уулзалт хурал хийж, баримт бичиг боловсруулахаас өөрөөр яг бодит ажил хийсэнгүй.
Эрчүүдээ хүндлэх, эхнэрүүдээ хайрлах ухааныг сургахад хүүхэд байхаас нь сургаж боловсролын тогтолцоондоо өөрчлөлт хийх цаг нь болжээ.
Жил ирэх тусам л эмэгтэйчүүдийн эрх зөрчигдөж, 21, 22-хон настай охид харгис залуусын гарын шүүс болж амиа алдсаар. Цэцэг цэврүү шиг насандаа амиа алдсан хөөрхий бүсгүйг “хогийн архичин” болсноос амиа алдсан гэх хөгийн дүгнэлт гаргаж суугаа, энэ албаныхан.
Хоёр сайхан үрийг нь төрүүлж өгсөн бүсгүй нөхрийнхөө гарт гэр бүлээрээ шатаж амиа алдлаа. Зодуурын бай болж цус алдсанаас эндсэн, хартай нөхрөөсөө айсандаа амиа егүүтгэсэн гээд өдөр бүр бид эмэгтэйчүүдийн эрх зөрчигдөж, бүсгүй хүний амь ямар ч үнэгүй болсон мэдээллийг элгээ эмтлэн, харуусан уншдаг.
Дэмий л хайран сайхан бүсгүй гэж уулга алдан шимширэхээс өөрөөр тэдэнд бодитой тусалж чадахгүй байгаа нь харамсалтай. Маргааш ганцхан баярлах өдөр нь гэж сэтгэсэн олон мянган бүсгүйчүүд энэ өдөр нөхөр минь эрүүл байгаасай, ганц баярын минь өдөр хүүхдээ харчихаасай, үеийн бүсгүйчүүдтэйгээ уулзаж жаргал, зовлонгоо уудлахсан гэж гиюүрч суугаа нь нууц биш.
Зарим нэг нь үнэтэй цаг, машин, цагаан алт бэлгэнд аван бялуурч байхад, үлдсэн хэсэг нь хоногийн хоолны мөнгө, хүүхдүүдээ өлсгөхгүй хонуулах гэж энэ өдөр бодлогоширч байгаа.
Бусдын адил баяраараа цэцэг авч, инээж хөхөрч байх охин үрээ мунхаг залуусын гарт алдчихсан ээж, охин үр нь энэ өдөр юу бодож суугаа бол. Гэмгүй үрийг минь хамгаалах төртэй, хуультай байсан бол хэмээн харуусч суугаа биз. Бид энэ бүхэнд хэдийнэ дасчихаж.
Гэвч одоо хандлагаа өөрчлөх цаг нь болжээ. Хүчирхийлэлтэй тэмцэнэ гэж цаасан дээр бичиж, хэвлэлээр хоёр гурван үг “чулуудах” бус эмэгтэйчүүд эрхийнхээ төлөө олигтойхон тэмцэе.
Ядахдаа л ирэх жилийн эрхийг хамгаалах өдрөөр нь бид нэг жилийн хугацаанд ийм ажил хийлээ гээд гаргаад ирдэг байя. Гэр бүлийн тухай, Хүчирхийллийн тухай хуулиа батлаад гаргачихъя.
Төрөөсөө тусламж хүсээд ирж байгаа бүсгүйчүүдээ хамгаалчихдаг байр, сав бэлтгэе. Мэргэжлийн сэтгэлзүйчдийг ажиллуулж нөхрийнхөө зодуур, хардалтыг байх ёстой юм гэж хүлээн зөвшөөрдөг тэр хандлагыг нь өөрчилмөөр байна. “Март” гэж архидаж, маргаашнаас нь эхлээд зовлонт, гунигтай амьдралтайгаа эвлэрч байгаа бүсгүйчүүдээ тэр намаг, балчигаас нь татаж гаргая.
Эрчүүдээ хүндлэх, эхнэрүүдээ хайрлах ухааныг сургахад хүүхэд байхаас нь сургаж боловсролын тогтолцоондоо өөрчлөлт хийх цаг нь болжээ.
Алийн болгон бид цаастай зууралдаж, нэг өдөр архидаж, нөгөөдрөөс нь эхлээд хувь заяатайгаа эвлэрч суух вэ. Энэ өдрийг илүү үр бүтээлтэй өнгөрүүлэх ёстой гэж гуравдугаар сарын 8 дөхөж эхлэнгүүт л ярьдаг, хэлдэг, бас бичдэг.
Гэвч үр дүн төдийлөн хангалтгүй байгаагийн шалтгаан хууль эрхзүйн орчин сул дорой байгаад юм. Тиймээс энэ жилдээ багтаагаад хуулиа л хурдхан батлая. Заавал жагсаал зохиох биш зүгээр л хандлагаа эрс өөрчлөөд үзье л дээ. Мянга харахаар нэг үз гэдэгчлэн мянган удаа ярих бус нэг удаа зориглоод энэ ажлуудаа хийе. Хуулиа батлачихвал ирэх жилийн Мартаар илүү олон бүсгүйн амьдралд баяр бэлэглэх билээ.