Сар бүрийн хоёр дахь долоо хоногт болдог “Шинэчилж шийдье-222” хэлэлцүүлэг өчигдөр Төрийн ордны “А” танхимд “Авто зам-2014” нэртэйгээр болж, монголын авто замын салбарт хүчин зүтгэж байгаа компаниудын төлөөлөл оролцсон.
Уг ярилцлагыг нээж Монгол Улсын Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг үг хэлэхдээ “Өнгөрөгч 2013 он монголын авто замын салбарын хувьд сэргэн мандалтын он байлаа. Бид хамтын хүчээр урьд өмнө хийж байгаагүй том бүтээн байгуулалтын ажлын ард гарсан.
Гэхдээ бидэнд үүнээс ч ихийг хийж амжуулах хүч, боломж, цаг хугацаа байсныг бүрэн дүүрэн ашиглаж чадаагүй. Жил гаруйн өмнө өнөөдөр уулзаж байгаа компаниудыг Зам тээврийн яаман дээр цуглуулаад ярилцсан. Тэр үед би замын компаниудын захирлуудад “За нөхөд минь та нар сайхан амлалт өгч байна шүү. Амалсанаа биелүүлээрэй” гэж л хэлж байсан. Дийлэнх компани хэлсэндээ хүрсэн.
Харин “Насны зам”, “Ялгуусан”, “Хурдны зам” бас Хөвсгөлийн Уньтын замыг авсан БНСУ-ын нэр бүхий компани зэрэг хэдхэн хариуцлагагүй компани хэлсэн үгэндээ хүрээгүй.
Бид 2013 онд зургаан аймгийг Улаанбаатартай холбох зорилго тавьсан ч Хөвсгөл, Дорнодын замыг хугацаанд нь барьж чадаагүй. Дорнодын зам саатсан хамгийн гол буруутан бол “Насны зам” компани мөн. Өнөөдөр ч энэ компанийн захирал Ж.Энхжаргал сууж л харагдана.
Замын тендерийг ямар нэгэн аргаар салгаж авчихаад цааш нь дамлаж зардаг байдал замын салбарт хавтгайраад байсан.
Өмнөговийн замын тухайд хамгийн их балаг тарьсан гүйцэтгэгчээр “Ялгуусан” гэдэг компани тодорсон. Техник, хүн хүчний хувьд яагаад ч дийлэхгүй замын тендерийг ямар нэгэн аргаар салгаж авчихаад цааш нь дамлаж зардаг байдал замын салбарт хавтгайраад байсан.
Бид хойшид ч энэ зохисгүй үйлдэлтэй хатуу тэмцэнэ” гэсэн юм.
Энэхүү ярилцлагаас анзаарагдсан хамгийн гол зүйл нь Засгийн газрын зүгээс 2013 онд дуусгаж чадаагүй Дорнод, Хөвсгөлийн зам дээр нь нэмээд Өмнөговь, Завхан, Сүхбаатар аймгуудыг Улаанбаатартай холбох засмал замын ажилд бүх л хүчээрээ дайрах юм байна гэдэг нь ойлгогдсон юм. “Чингис” бондын үлдэгдэл дээр нэмээд “Самурай” бондын хэдэн төгрөг энэ зун засмал зам болоод урсаад дуусах бололтой.
Завханы зам дээр ажиллаж байгаа “Хурдны зам” компани тэр ажлаа дийлэхгүй байж дээр нь нэмээд Хархорины замын тендерийг өөрийн болгосон нь баруун тийш чиглэсэн замын ажлыг гацаах гол саад, тээглүүр болжээ.
Харин Н.Алтанхуяг сайд бүрэн эрхийнхээ үлдэж байгаа хугацаанд бүх аймгийн төвийг Улаанбаатартай хатуу хучилттай замаар холбож дуусгана гэсэн нь тэнд цугласан энэ салбарынханд ихээхэн урам зориг өгөх шиг болно лээ.
Зам тээврийн сайд А.Гансүхийн мэдээллээс үзвэл 2013 онд Хөгжлийн банкны хөрөнгө оруулалтаар 881 км засмал зам баригджээ. Үүн дээр нэмээд он дамжин баригдах 1019 км зам байгаа гэнэ. Нийтдээ 1900 км засмал замын ажилд 570 тэрбум төгрөг төлөвлөснөөс 350 тэрбум төгрөгийн ажил хийж гүйцэтгэжээ.
Өнгөрсөн онд гадаадын зээл тусламжийн хөрөнгөөр нийтдээ 494 км зам баригдаж, 302 км зам он дамжин гүйцэтгэлээ хүлээж байгаа аж. Нийтдээ 797 км засмал замын ажилд 161 тэрбум төгрөг төлөвлөснөөс 101 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт хийгдсэн байна. 2013 онд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 324 км авто зам баригдаж, 269 км зам он дамжин гүйцэтгэгдэхээр байгаа ажээ.
Ингээд нийтдээ 595 км замын ажилд 269 тэрбум төгрөг төлөвлөгдсөнөөс 220 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт хийгджээ.
Өнгөрсөн онд уул уурхайд зориулагдсан 122 км авто зам баригдсан бөгөөд он дамжин 522 км авто зам гүйцэтгэлээ хүлээж байгаа гэнэ.
Ер нь нийтдээ 2013 онд 647 тэрбум төгрөгийн зам барилгын ажил хийгдэж нийтдээ 1824 км авто зам хүлээж авснаас 1700 км нь 2013 онд хийгдэж дууссан ажил юм байна. Энэ бүх ажилд 8917 хүн, 4947 техник механизмын хүчээр хийж гүйцэтгэжээ. Авто замын салбарт 2013 онд 2767 ажлын байр шинээр бий болжээ.
Энэ онд өнгөрсөн оныхтой ижилхэн Улсын төсөв, Хөгжлийн банк, гадаадын зээл тусламж гэсэн гурван эх үүсвэрээр авто замын ажил хийгдэх ажээ.