Бие даагч П.Галиндэв Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхээс олон санал авсан ч "хоосон хоцорсон" СОНГУУЛЬ
УИХ-ын сонгуулийн тойрог хуваалт, нэр дэвшигчдэд ногдох сонгогчийн тоо зэрэг нь харилцан адилгүй хуваарилагддаг тухай судлаачид шүүмжилсээр ирсэн.
Ялангуяа хот, хөдөөгийн тойргуудын хуваарилалт, сонгогчийн тоо тэнгэр, газар шиг зөрүүтэй байгаа талаарх статистикийг бид УИХ-ын 2020 оны сонгуулийн тойрог хуваалтын өмнө бэлтгэсээр байсан ч тусыг эс олсон билээ.
Ерөөс мажоритар системээр сонгууль явуулахад газар нутгаар нь тойргийг хуваах уу, хүний тоогоор нь хуваах уу ... г.м төвөгтэй асуудалтай тулдаг, шүүмжлэл дагуулдаг аж. Уг систем нэр дэвшигчдийг ижил тэгш нөхцлөөр өрсөлдөх боломжоор хангаж чадахгүй, хамгийн гол нь сонгогчдын санал гээгдэх магадлал өндөр юм.
Жишээлбэл, УИХ-ын сонгуулийн 6-р тойрог, Дундговь-Говьсүмбэр аймагт МАН-аас нэр дэвшсэн Г.Мөнхцэцэг 10,175 саналаар УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсон бол Нийслэлийн БГД-т Монгол Ардын Намаас нэр дэвшсэн Д.Лүндээжанцан 26,890 санал авсан хэдий ч сонгогдож чадаагүй. Зөрүү нь 16,715. Зөвхөн зөрүү саналын тоо нь л гэхэд нийт нэр дэвшигчдийн эхний ТОП 15 хувьд багтах хэмжээний тоо гарч байна.
Хамгийн олон саналаар сонгогдсон Н.Учралаас эхлээд хамгийн цөөн саналаар сонгогдсон Г.Мөнхцэцэг хүртэл 148 нэр дэвшигчийн нэр байна.
Өрөөр хэлбэл, УИХ-д сонгогдохдоо хамгийн бага хүний санал авсан Г.Мөнхцэцэгээс илүү олон санал авсан 72 нэр дэвшигч УИХ-д суудалгүй хоцоржээ.
Сонгуульд нэр дэвшсэн нийт 606 хүнээс хамгийн өндөр санал авсан эхний 30 хүн (ТОП 5%) дотор УИХ-д сонгогдож чадаагүй хоёр хүн байна. Эдгээр нь БГД-т нэр дэвшигч Д.Лүндээжанцан (МАН), П.Галиндэв (Бие даан нэр дэвшигч) нар юм.
Тухайн тойргийнхоо (Хэнтий) сонгогчдын хамгийн өндөр хувиар сонгогдсон нэр дэвшигч бол Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх. Тэрбээр тухайн тойргийн сонгогчдынхоо 72.24 хувийн санал буюу 25,356 хүний саналаар сонгогдсон юм. Гэсэн хэдий ч хотод бие даан нэр дэвшигч, УИХ-д суудал авч чадаагүй П.Галиндэвээс бага хүний санал авсан байна. П.Галиндэв 25,866 хүний санал авсан ч сонгогдож чадаагүй.
Энэ нь Монголд нэг сонгогчийн саналын жин, төлөөлөх чадамж харьцангуй өөр өөр байгааг илэрхийлсээр байна.
График, УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшсэн 606 хүнээс хамгийн олон санал авсан 148 хүний жагсаалт,
Дүрслэл дээгүүр хулганаа чирж дэлгэрүүлж харах боломжтой. Ногоон өнгө УИХ-д сонгогдсоныг, Улбар өнгө сонгогдож чадаагүй нэр дэвшигчийг илтгэнэ.
Улаан өнгө сонгогдож чадаагүй нэр дэвшигчийг илтгэнэ
| 1 | Ням-Осорын Учрал | Монгол Ардын нам | 53,651 |
| 2 | Хассуурийн Ганхуяг | Монгол Ардын нам | 50,073 |
| 3 | Жамбалын Ганбаатар | Монгол Ардын нам | 48,624 |
| 4 | Жигжидсүрэнгийн Чинбүрэн | Монгол Ардын нам | 41,004 |
| 5 | Ганибалын Амартүвшин | Монгол Ардын нам | 37,476 |
| 6 | Даваажанцангийн Сарангэрэл | Монгол Ардын нам | 37,457 |
| 7 | Долгорсүрэнгийн Сумъяабазар | Монгол Ардын нам | 36,785 |
| 8 | Баттөмөрийн Энхбаяр | Монгол Ардын нам | 36,363 |
| 9 | Хүрэлбаатарын Булгантуяа | Монгол Ардын нам | 35,472 |
| 10 | Цэрэнпилийн Даваасүрэн | Монгол Ардын нам | 33,783 |
| 11 | Төмөрбаатарын Аюурсайхан | Монгол Ардын нам | 33,356 |
| 12 | Хишгээгийн Нямбаатар | Монгол Ардын нам | 32,962 |
| 13 | Содномын Чинзориг | Монгол Ардын нам | 32,808 |
| 14 | Пүрэв-Очирын Анужин | Монгол Ардын нам | 32,031 |
| 15 | Энхтайваны Бат-Амгалан | Монгол Ардын нам | 30,870 |
| 16 | Дуламдоржийн Тогтохсүрэн | Монгол Ардын нам | 30,020 |
| 17 | Лхагвын Мөнхбаатар | Монгол Ардын нам | 29,351 |
| 18 | Лувсанцэрэнгийн Энх-Амгалан | Монгол Ардын нам | 27,931 |
| 19 | Мөнхөөгийн Оюунчимэг | Монгол Ардын нам | 27,339 |
| 20 | Салдан Одонтуяа | Ардчилсан нам | 27,143 |
| 21 | Данзангийн Лүндээжанцан | Монгол Ардын нам | 26,890 |
| 22 | Одон Цогтгэрэл | Ардчилсан нам | 26,644 |
| 23 | Пүрэвдоржийн Галиндэв | Бие даан нэр дэвшигч | 25,866 |
| 24 | Ухнаагийн Хүрэлсүх | Монгол Ардын нам | 25,356 |
| 25 | Дамдин Цогтбаатар | Монгол Ардын нам | 25,333 |
| 26 | Батсүхийн Саранчимэг | Монгол Ардын нам | 25,228 |
| 27 | Лувсаннамсрайн Оюун-Эрдэнэ | Монгол Ардын нам | 25,169 |
| 28 | Бадарчийн Жаргалмаа | Монгол Ардын нам | 24,867 |
| 29 | Тогмидын Доржханд | Зөв хүн электорат эвсэл | 24,449 |
| 30 | Гомбожавын Занданшатар | Монгол Ардын нам | 24,029 |
| 31 | Болдын Жавхлан | Монгол Ардын нам | 24,026 |
| 32 | Цэндийн Мөнх-Оргил | Монгол Ардын нам | 23,637 |
| 33 | Жуковын Алдаржавхлан | Монгол Ардын нам | 23,606 |
| 34 | Гочоогийн Ганболд | Монгол Ардын нам | 23,560 |
| 35 | Пүрэвсүрэнгийн Наранбаяр | Зөв хүн электорат эвсэл | 23,479 |
| 36 | Хавдисламын Баделхан | Монгол Ардын нам | 23,379 |
| 37 | Жамъянхорлоогийн Сүхбаатар | Монгол Ардын нам | 23,355 |
| 38 | Энхбаярын Батшугар | Та бидний эвсэл | 22,991 |
| 39 | Жаргалтулгын Эрдэнэбат | Монгол Ардын нам | 22,965 |
| 40 | Телуханы Аубакар | Монгол Ардын нам | 22,662 |
| 41 | Дамбын Батлут | Монгол Ардын нам | 22,621 |
| 42 | Чинбатын Ундрам | Монгол Ардын нам | 22,583 |
| 43 | Чимэдийн Хүрэлбаатар | Монгол Ардын нам | 22,562 |
| 44 | Ширнэнбанди Адъшаа | Ардчилсан нам | 22,549 |
| 45 | Буланы Бейсен | Ардчилсан нам | 22,448 |
| 46 | Гонгор Дамдинням | Монгол Ардын нам | 22,347 |
| 47 | Айпын Гылымхан | Монгол Ардын нам | 22,239 |
| 48 | Сайнбуянгийн Амарсайхан | Монгол Ардын нам | 21,969 |
| 49 | Ёндонпэрэнлэйн Баатарбилэг | Монгол Ардын нам | 21,849 |
| 50 | Жамъянгийн Мөнхбат | Монгол Ардын нам | 21,478 |
| 51 | Дашдондог Ганбат | Ардчилсан нам | 21,427 |
| 52 | Баттогтохын Чойжилсүрэн | Монгол Ардын нам | 21,378 |
| 53 | Борхүүгийн Дэлгэрсайхан | Монгол Ардын нам | 21,238 |
| 54 | Дакей Мурат | Ардчилсан нам | 21,185 |
| 55 | Цэрэнжамц Мөнхцэцэг | Монгол Ардын нам | 20,584 |
| 56 | Ганзоригийн Тэмүүлэн | Монгол Ардын нам | 20,204 |
| 57 | Бадмаанямбуугийн Бат-Эрдэнэ | Монгол Ардын нам | 19,887 |
| 58 | Баагаагийн Баттөмөр | Монгол Ардын нам | 19,824 |
| 59 | Норовын Алтанхуяг | Бие даан нэр дэвшигч | 19,595 |
| 60 | Жамба Батсуурь | Ардчилсан нам | 19,451 |
| 61 | Дамдинсүрэнгийн Өнөрболор | Монгол Ардын нам | 19,412 |
| 62 | Банзрагч Түвшин | Ардчилсан нам | 19,275 |
| 63 | Жалбасүрэнгийн Батзандан | Шинэ эвсэл | 19,237 |
| 64 | Намсрайн Цэрэнбат | Монгол Ардын нам | 19,221 |
| 65 | Амгалан Адъяасүрэн | Ардчилсан нам | 19,076 |
| 66 | Цэдэндамбын Цэрэнпунцаг | Монгол Ардын нам | 18,828 |
| 67 | Батмөнхийн Батцэцэг | Монгол Ардын нам | 18,790 |
| 68 | Бөхчулуун Пүрэвдорж | Ардчилсан нам | 18,578 |
| 69 | Ламжавын Гүндалай | Ард Түмнээ Хайрлая нам | 18,542 |
| 70 | Жигжидийн Батжаргал | Монгол Ардын нам | 18,531 |
| 71 | Пүрэв Нүрзэд | Ардчилсан нам | 18,490 |
| 72 | Сандагийн Бямбацогт | Монгол Ардын нам | 18,464 |
| 73 | Рахметийн Гажайв | Ардчилсан нам | 18,203 |
| 74 | Зандаахүү Энхболд | Ардчилсан нам | 18,170 |
| 75 | Чимид Батцогт | Ардчилсан нам | 18,111 |
| 76 | Лхагваагийн Элдэв-Очир | Монгол Ардын нам | 18,080 |
| 77 | Оюунсайхан Алтангэрэл | Ардчилсан нам | 17,824 |
| 78 | Чимиддорж Даваабаяр | Ардчилсан нам | 17,433 |
| 79 | Төмөртогоогийн Энхтүвшин | Монгол Ардын нам | 17,411 |
| 80 | Наянтай Ганибал | Ардчилсан нам | 17,305 |
| 81 | Батхүү Ганхөлөг | Ардчилсан нам | 17,277 |
| 82 | Пүрэвбаатарын Мөнхтулга | Ардчилсан нам | 17,155 |
| 83 | Сайнхүүгийн Ганбаатар | Та бидний эвсэл | 17,034 |
| 84 | Содномзундуй Эрдэнэ | Ардчилсан нам | 17,031 |
| 85 | Жадамбаагийн Баясгалан | Ардчилсан нам | 17,012 |
| 86 | Хаянгаа Болорчулуун | Монгол Ардын нам | 16,798 |
| 87 | Отгоогийн Батнасан | Монгол Ардын нам | 16,702 |
| 88 | Базарсадын Жаргалсайхан | Шинэ эвсэл | 16,680 |
| 89 | Цэдэвийн Сэргэлэн | Монгол Ардын нам | 16,245 |
| 90 | Цэвэгдорж Туваан | Ардчилсан нам | 16,125 |
| 91 | Нанзадын Наранбаатар | Монгол Ардын нам | 15,929 |
| 92 | Нямаагийн Энхболд | Монгол Ардын нам | 15,842 |
| 93 | Цэдэнбалын Цогзолмаа | Монгол Ардын нам | 15,733 |
| 94 | Жаргалсайханы Золжаргал | Зөв хүн электорат эвсэл | 15,706 |
| 95 | Дашийн Цэндсүрэн | Ардчилсан нам | 15,682 |
| 96 | Цогт-Очирын Анандбазар | Монгол Ардын нам | 15,624 |
| 97 | Цэндийн Сандаг-Очир | Монгол Ардын нам | 15,576 |
| 98 | Ринчинням Амаржаргал | Ардчилсан нам | 15,403 |
| 99 | Батнасангийн Оюунгэрэл | Монгол Ардын нам | 15,300 |
| 100 | Тордайн Ганболд | Бие даан нэр дэвшигч | 15,242 |
| 101 | Дашдэмбэрэл Бат-Эрдэнэ | Ардчилсан нам | 15,229 |
| 102 | Бямбасүрэнгийн Энх-Амгалан | Монгол Ардын нам | 14,801 |
| 103 | Дагвын Гантөгс | Монгол Ардын нам | 14,596 |
| 104 | Сангажав Баярцогт | Ардчилсан нам | 14,578 |
| 105 | Дондогдорж Эрдэнэбат | Ардчилсан нам | 14,548 |
| 106 | Жаргалцэнгэл Эрхэмбаатар | Бие даан нэр дэвшигч | 14,396 |
| 107 | Балжиннямын Баярсайхан | Монгол Ардын нам | 14,350 |
| 108 | Жадамба Бат-Эрдэнэ | Монгол Ардын нам | 14,305 |
| 109 | Цэндийн Нямдорж | Монгол Ардын нам | 14,273 |
| 110 | Шатарбалын Раднаасэд | Монгол Ардын нам | 14,235 |
| 111 | Даваахүү Пүрэвдаваа | Ардчилсан нам | 14,115 |
| 112 | Сүхбаатар Батболд | Монгол Ардын нам | 14,091 |
| 113 | Хархүүгийн Мандахбаяр | Монгол Ардын нам | 14,059 |
| 114 | Нямтайширын Номтойбаяр | Бие даан нэр дэвшигч | 13,960 |
| 115 | Загдхүү Нарантуяа | Ардчилсан нам | 13,639 |
| 116 | Домбон Үүрийнтуяа | Ардчилсан нам | 13,499 |
| 117 | Цогтоо Одонтунгалаг | Ардчилсан нам | 13,472 |
| 118 | Төгсжаргалын Ганди | Монгол Ардын нам | 13,214 |
| 119 | Бямбасүрэн Баярмаа | Ардчилсан нам | 13,099 |
| 120 | Дуламсүрэнгийн Доржпүрэв | Бие даан нэр дэвшигч | 13,094 |
| 121 | Сүхбаатарын ЭРДЭНЭБОЛД | Ардчилсан нам | 13,061 |
| 122 | Занын Энхтөр | Монгол Ардын нам | 12,998 |
| 123 | Нэргүй Пунцаг | Ардчилсан нам | 12,950 |
| 124 | Очирбат Амгаланбаатар | Ардчилсан нам | 12,763 |
| 125 | Даймаа Батсайхан | Ардчилсан нам | 12,697 |
| 126 | Догсом Батцогт | Ардчилсан нам | 12,607 |
| 127 | Лувсанвандангийн Болд | Шинэ эвсэл | 12,557 |
| 128 | Төмөрдөшийн Баярхүү | Та бидний эвсэл | 12,460 |
| 129 | Хишигдэмбэрэл Тэмүүжин | Ардчилсан нам | 12,427 |
| 130 | Цэнд Баатархүү | Ардчилсан нам | 12,422 |
| 131 | Саманд Жавхлан | Ардчилсан нам | 12,403 |
| 132 | Доржрэнцэнгийн Сүндий | Сахигтун! Үндсэн хуулийн 19 эвсэл | 12,359 |
| 133 | Түмэндэлгэр Батцогт | Ардчилсан нам | 12,339 |
| 134 | Жагдаг Оюунбаатар | Ардчилсан нам | 12,255 |
| 135 | Буяагийн Тулга | Та бидний эвсэл | 12,172 |
| 136 | Бадамгарав Бадраа | Ардчилсан нам | 12,000 |
| 137 | Эрдэнэбаатарын Долгион | Ардчилсан нам | 11,880 |
| 138 | Цэдэвийн Цолмон | Бие даан нэр дэвшигч | 11,795 |
| 139 | Гэндэндарамын Ганхүү | Зөв хүн электорат эвсэл | 11,705 |
| 140 | Самданнямын Мөнхчулуун | Бие даан нэр дэвшигч | 11,579 |
| 141 | Даньдайн Жаргалсайхан | Шинэ эвсэл | 11,401 |
| 142 | Баатаржавын Мөнхсоёл | Зөв хүн электорат эвсэл | 11,218 |
| 143 | Мижидийн Тулга | Та бидний эвсэл | 10,961 |
| 144 | Ганбат Очирбат | Ардчилсан нам | 10,761 |
| 145 | Дондогдоржийн Золжаргал | Ардчилсан нам | 10,663 |
| 146 | Осормаа Батханд | Ардчилсан нам | 10,620 |
| 147 | Бадрахын НАЙДАЛАА | Зөв хүн электорат эвсэл | 10,246 |
| 148 | Гомпилдоогийн Мөнхцэцэг | Монгол Ардын нам | 10,175 |
