Ч.Баттулга: Танил маань өндөр халуураад өөд болсон. Эмнэлгийн зүгээс сахарын өвчтэй нь холбоотой гээд байгаа

АНУ-д коронавирусийн халдвараар манай улсын нэг иргэн амиа алдсан гэх мэдээлэл байна. Талийгаач такси компанид ажилладаг байжээ. Үүнтэй холбоотойгоор АНУ-д амьдарч буй иргэн Ч.Баттулгаас тодруулга авлаа.

-Та АНУ-ын аль хотод амьдарч байгаа вэ. Нөхцөл байдал ямар байна вэ?

-Чикаго хотод эхнэр, дөрвөн хүүхдийн хамт амьдарч байна. Эхний ээлжинд бүх газрыг хааж нэлээн сайн хөл хориог тогтоосон.

Одоо эргээд үйлчилгээний газрууд ажиллаад хэвийн амьдралдаа орж байна. Анх өвчтэй хүмүүс л амны хаалт зүү гээд хэлчихсэн байсан. Тэр халдварыг алдах нэг шалтгаан байсан байх гэж бодож байна. Одоо бол бүх хүн л амны хаалттай явдаг болсон.

-Ажил төрөл хэр байна. Хүндрэл бэрхшээл юу байна?

-Энд байгаа монголчуудын хувьд удаан хугацаанд хөл хориотой байгаад ирэхээр ажилгүй, мөнгө төгрөггүй болох хүндрэлүүд яалт ч үгүй үүсэж байна.

Дээрээс нь хүнс авах зэргээс шалтгаалаад дэлгүүр гарах, нийгмийн харилцаанд орох зайлшгүй шаардлага гарч байгаа. Энэ нь эргээд халдвар авах эрсдэлийг бий болгож байна. Нийгмийн халамжийн тухайд гэвэл харин саяхнаас улсаас cap бүр хүүхдэд 500 ам.доллар, том хүнд 1,200 ам.доллар олгож байгаа.

Олон хүүхэдтэй хүмүүст бол хэрэглээний зардлаа дарах, тодорхой хэмжээний дэмжлэг болж байна. Гэхдээ нийгмийн даатгалын дугаартай хүмүүс хамрагдах боломжтой. Нийгмийн даатгалын дугааргүй авч чадахгүй маш олон хүн бий.

-Таны танил коронавирусийн халдвараар амиа алдсан гэсэн. Энэ талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөхгүй юү?

-Миний таньдаг хүн коронавирусийн улмаас амиа алдсан. Уг нь сахарын өвчтэй байсан. Гэхдээ ойр дотныхон нь коронавирусээс болж өнгөрсөн гэж үзэж байгаа. Тухайн хүнийг сайн мэднэ л дээ. Бас энд байдаг монголчууд дотроо болон монгол эмч нарын дунд дахиад гурван монгол иргэн нас барсан гэсэн яриа байгаа.

-Талийгаач хэдэн настай хүн бэ. Өөд болоод хэр удаж байна вэ?

-40 гаруй насны л залуу. Дөрөвдүгээр сарын дундуур өндөр халуурсаар байгаад өөд болсон юм билээ.

-Америкт очоод удаж байсан юм болов уу?

-Өмнө нь ирж байсан, хэр удсан гэдгийг нь нарийн хэлж мэдэхгүй байна. Ямар ч байсан сахарын шинжилгээ тогтмол өгдөг “миний сахар тэд болчихлоо” гээд ярьж байсан. Эмчтэй байсан эсэхийг мэдэхгүй.

-Үнэхээр энэ хүн коронавирусээс болсон уу, суурь өвчнөөс болж нас барсан уу гэсэн эцсийн шинжилгээний хариу гарсан уу?

-Найз нөхдийнх нь мэдэхээр тухайн хүн яг хүнд өвчтэй, өвдчихсөн хүн биш байхгүй юу. Ковид тусаад халуурсаар байгаад өөд болчихлоо гэж бодоод байгаа. Гэтэл нөгөө талаас сахарын өвчтэй байсан учраас тэр нь нөлөөлсөн гээд байгаа. Уг нь үхлийн хэмжээнд хүрэхүйц хүнд өвчтэй хүн биш.

-Талийгаачийн гэр бүлтэй холбоотой байгаа юу?

-Одоогоор холбоогүй байна.

-Гэр бүлийнхэн нь болон монгол дахь хамаатан садан нь холбогдох газруудад хандсан болов уу?

-Гэр бүлийнхэн нь АНУ дахь Элчин сайдын яаманд хандсан байх. Манайхан гэхдээ болсон бодит байдлыг нуугаад байх шиг байна.

“Ковид-19” халдвартай гэхээр хүмүүс цэрвэж, гадуурхдагаас болдог юм уу, ойр дотны хүмүүсээсээ санаа зовдог юм уу ямар ч байсан би халдвар авчихлаа, ингэлээ тэглээ гэж тэр болгон зохих газар нь хандахгүй байх шиг байна. Өндөр халуурах, хоолой өвдөх, толгой өвдөх зэрэг шинж тэмдэгтэй гэртээ хорионд байгаа хүмүүс байна.

-Тухайлбал таны ойр дотны хүмүүс дунд байна уу?

-Манай найзууд дунд хоёр ч гэр бүл халдвар авчихсан, гэрийн хорионд байгаа. Харин хүүхдүүд нь шинжилгээгээр гайгүй гарсан гэсэн. Бид хоол хүнс гэрийнх нь гадаа аваачиж тавихаар биднийг явсны дараа гарч ирж авдаг. Иймэрхүү маягаар л амьдарч байна.

Зөвхөн Америкт биш бусад орнуудад ч гэсэн хууль ёсны дагуу, хууль бусаар амьдарч байгаа бичиг баримтгүй гээд янз бүрийн л хүмүүс байгаа. Тиймээс халдвар авсан ч чимээгүй, нуугдмал байж амиа алдаж байгааг үгүйсгэхгүй.

-Америкт шинжилгээнд хамрагдах нөхцөл боломж хэр нээлттэй вэ?

-Төлбөр өндөр. Төлбөрөө төлбөл шинжилгээнд хамрагдахад нэг их асуудалгүй юм билээ. Би ойлгохдоо нэг, хоёр, гурав гэсэн өвчний хүндрэлийн зэргээр ангилаад байх шиг байгаа юм.

-Дөрөвдүгээр сарын дундуур монгол иргэн амиа алдсан байхад манай улс өдийг хүртэл яагаад чимээгүй байгаа юм бол. Үүнийг та юу гэж харж байна вэ?

-Энэ тал дээр би ёстой хэлж мэдэхгүй байна. Магадгүй сахарын өвчтэй байсан гэдэг утгаар нь эмнэлгийн зүгээс коронавирусийн халдвараас болж амиа алдсан гэж үзэхгүй байж болох юм.