Шинэ коронавирусийн срсдлээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээний хүрээнд Монгол Улсын Засгийн газрын тогтоол, шийдвэр орон даяар хэрэгжиж эхэлснээр хилийн боомтууд тэр дундаа нүүрсний тээврийн боомтууд хаагдаад байгаа билээ.
Үүнтэй холбоотойгоор тээвэрчид нүүрсний экспорт зогссоны улмаас үүсэж буй нөхцөл байдлын талаар өнөөдөр мэдээлэл хийлээ.
Тээвэрчин Н.Ялагдашгүй “Таван толгой-Гашуун сухайт боомтын чиглэлд уртын тээвэрт 1,200 орчим тээврийн хэрэгсэл дотоодын нүүрс тээвэр хийх, бусад баяжмалаас 10,000 орчим тээврийн хэрэгсэл бүрэн зогсоод байна. Таван толгой-Гашуун сухайт боомтын чиглэлд явж буй нийт машинуудын 80 орчим хувь нь хятад эзэнтэй, 20 орчим хувь нь монгол эзэнтэй.
Нүүрсний экспорт зогссоноор улсын төсвийн орлого өдөрт 27 тэрбум төгрөгөөр тасалдаж, мөн нүүрс тээврээс орлого олдог өрх бүл, тээврийн компаниудын өр, зээлийн хүү, алданги нэмэгдэж санхүүгийн байдал нь үнэхээр хүндэрч байна.
/ Авто замын төлбөр нь /НӨАТ ороогүй / уртын тээврийг хөлсийг 2019 оны эхээр тээврийн хөлс 100-110 юань байхад боломжит үнэ гэж үзэн тогтоож байсан. Одоо уртын тээврийн хөлсийг хятадын худалдан авагч талаас дур мэдэн 60-55 юань болгож унагаасан.
Монгол тээвэрчид гэхээр өлсөөд цангаад явах ёстой юм уу. Мөн 420 км урт замыг туулж тээвэр хийж байгаа мөртлөө дэлхийд байхгүй бага цалин авч байна. Цалингаа ч цаг тухайд нь авч чаддаггүй. Бидний ард гэр бүл маань байдаг юм шүү дээ.
Мөн өнөөдрөөс эхлээд “Бид нэг амьтай аян”-ыг эхлүүлж байгааг хэлье. Богинын рейсд явдаг жолоочид, тэдний гэргий нар, холбоод нэгдэж уртын рейсд явж буй тээвэрчиддээ нэг удаа ч гэсэн тусалж, хоол цай дөхүүлж, маск, гар ариутгагч, гар нүүрээ угаах ус өгөх зорилготой юм. Аянд нэгдэхийг хүссэн цуваа тээврийн компаниуд, уул уурхайн компаниуд зэрэг бүх газруудад нээлттэй бөгөөд нэгдэхийг уриалж байна" гэлээ.
"Баянзам тээвэрчдийн холбоо" ТББ-ын Удирдах зөвлөлийн дарга П.Баярхүү “"Гашуунсухайт авто зам" ХХК-ны нүүрс тээврийн компаниудтай “Авто зам ашиглалтын гэрээ” байгуулж, ажилладаг.
Энэ нь хэдий хууль ёсны дагуу боловч Гашуун сухайтын авто замаар нүүрс тээвэр хийдэг компаниуд дээр дурьдсан давагдашгүй нөхцөл байдлын улмаас төлбөр тооцооны чадамжгүй болж, гэрээний дагуу зам ашигласны талбар төлж чадахгүй болж байгаа. Энэ талаар бид цаг үе тайван байх үед уг нь удаа дараа мэдэгдэж, зохицуулалт хийхийг хүсч, эрх бүхий байгууллагуудад хүргүүлж ирсэн.
Нүүрс тээвэр зогссоноос ААН, байгууллага тээвэрчдэд тулгарч буй хүндрэлүүдийн тухайд
Давагдашгүй хүчин зүйлийн ангилалд орсноо эрх зүйн хүрээнд тогтоож, энэ дагуу гэрээний зарим үүргээсээ түр чөлөөлөгдөх, нэхэмжлэхийн хугацаат үүргийг түр хойшлуулах зэрэг эрх зүйн бусад зохицуулалт байдаг. Үүнийг хэрэгжүүлэхэд төрийн оролцоо шийдвэр чухал.
Иймд бид Монгол Улсын Засгийн газраас “Нүүрс тээврийн экспорт түр зогссонтой холбоотойгоор яаралтай авах арга хэмжээний талаар” тогтоол гаргаж өгөх талаар нүүрс тээврийн компаниуд болон тээвэрчдээс дараах саналыг төр засагт хүргүүлж байна” гэв.
"Тээвэрчдийн гэргийн нарийн холбоо" ТББ-ын тэргүүн Ж.Туул “МХАҮТ-аас Засгийн газраас зарласан онцгой дэглэмийн хугацаанд "HARDSHIP" буюу хүнд нөхцөл байдлыг гэрчлэх гэрчилгээг олгоход төлдөг 1 сая 200 мянган төгрөгийн хураамжийг тэглэхээр гаргасан цаг үеэ олсон шийдвэрийнхээ хугацааг сунгаж, хориг хязгаарлалт үйлчлэх 2020 оны дөрөвдүгээр сарын 02 ний өдөр хүртэлх сунгасан хугацаанд хэвээр дагаж мөрдөх талаар шийдвэр гаргаж өгөх хэрэгтэй. Компани, иргэдэд дэлхий нийтийн ойлголт болох HARDSHIP буюу хүнд нөхцөл байдалд хэрхэн эрх ашгаа хамгаалж болох талаар гэрээний эрх зүйн зөвлөмж мэдээллийг хүргэх ажлыг өргөн хүрээнд зохион байгуулж, ААНБ -тай нягт хамтран ажиллахыг уриалж байна” гэв.
Тээвэрчдийн хүргүүлж буй саналаас дурьдвал: