Монголд Д амин дэмийн дутагдалгүй хүн нүдний гэм болсон гэхэд болно. Шалтгаан нь ерөөсөө тодорхой. Өөрөөр хэлбэл, энэ нь бүс нутгийн онцлог болон хүнсний бүтээгдэхүүнд агуулагдах Д амин дэм хангалттай байдаггүйтэй холбоотой юм. Гэвч хүний биед Д амин дэм дутагдах нь 200 гаруй өвчний шалтгаан болдог.
Тэр дундаа хорт хавдраар өвчлөх магадлал нэмэгддэгийг эрдэмтдийн хийсэн сүүлийн үеийн судалгаа харуулна. Өндөр настан, хүүхэд багачууд, жирэмсэн болон хөхүүл эхчүүд Д амин дэмийн дутагдалд орох эрсдэл их байдаг. Ходоод, гэдсэн дэх кальцийг шингээж авахын тулд бөөрөөр дамжин гадагшлагдах кальцийг сэргээхийн тулд бидэнд Д аминдэм хэрэгтэй. Насанд хүрэгчдэд Д аминдэмийн дутагдал нь ясны сийрэгжилт (ясыг зөөлрүүлэх) түүний шинж тэмдгүүд илэрдэг. Д аминдэм нь кальцийг зохицуулах, цусан дахь фосфорын түвшинг хадгалахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг бөгөөд эрүүл ясыг хадгалахад нэн чухал хүчин зүйл болдог. Хүүхдэд Д аминдэмийн дутагдал нь рахит, ясыг зөөлрүүлснээс хүнд хэлбэрийн нум хэлбэртэй өвчин үүсгэдэг.
Д аминдэмийн дутагдлын шинж тэмдгүүд нь дараах байдлаар илэрнэ.
Тэгвэл Д амин дэмээ хэрхэн авах вэ. Хариулт нь ч энгийн. Уг нь бол Д амин дэмийг нарнаас авахыг зөвлөдөг. Гэвч өмнө дурдсанчлан Монгол Улс уур амьсгалын хувьд нарнаас Д амин дэм авах боломжгүй. Тиймээс Монголчууд хоол хүнсээрээ дамжуулан Д амин дэмээ нөхөх хэрэгтэй. Д амин дэм хамгийн их агуулдаг хүнс бол яргай, туна болон сардин загас, сүү, жүржийн шүүс, өндөгний шар, чедар бяслаг зэрэг юм.
Мөн Д амин дэмээр баяжуулсан хүнсний бүтээгдэхүүнийг хэрэглэж болно. Өдийг хүртэл Монголын хэрэглэгчдэд зориулагдсан Д амин дэмээр баяжуулсан хүнсний бүтээгдэхүүн байгаагүй билээ.
Тэгвэл “АПУ Дэйри” ХХК нь 2016 онд хамгийн анх Сайн Д амин дэмтэй сүүг зах зээлд танилцуулсан бөгөөд 2019 онд Сайн Д амин дэмтэй сүүгээ шинэчлэж, Монгол хүний өдрийн хэрэгцээг 100 хувь хангах Д амин дэмтэй болгон худалдаанд гаргаад байна. Энэ нь монголчуудыг өдрийн хэрэгцээний Д амин дэмээ шууд нэг дор авах боломжоор хангаж байна.
Д амин дэм авах тун нь насны хязгаараас шалтгаалан өөр байдаг. Тэрхүү тундаа тааруулан өдөр тутам Д амин дэм хэрэглэх нь хүн төрөлхтний эрүүл амьдрах үндэс болно. Тиймээс Д амин дэмийн зөвшөөрөгдсөн хэмжээ ямар байх ёстой талаарх мэдээллийг хүргэе.
Нярай 0 - 6 сартай хүүхэд
Нярай 6 - 12 сартай хүүхэд
1 - 3 настай хүүхэд
4 - 8 настай хүүхэд
9 - 70 настай хүн
70-аас дээш насныхан
14 - 50 насны, жирэмсэн болон хөхүүл эхчүүд