ВИДЕО: УИХ-ын даргыг чөлөөлөх хуулийн төслийг эцсийн хэлэлцүүлэгт шилжүүлэв
12:14 2019/01/17
Ийнхүү байнгын хорооны зарчмын зөрүүтэй саналууд дээр санал хураалт явуулснаар уг хуулийн төслийг эцсийн хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Төрийн байгуулалтын байнгын хороо руу шилжүүллээ.
Төрийн байгуулалтын байнгын хороо 18:00 цагаас хуралдах болов. Учир нь орон нутгийн удирдлагууд ирсэн байгаа учир өдрийн цагаар хуралдсан байнгын хороонд орох боломжгүй байгаагаа зарим гишүүд учирласан байна. Тиймээс байнгын хорооны хуралдааныг орой хуралдуулахаар болов.
11:52 2019/01/17
"Ц.Нямдорж, Ч.Улаан нар ч МАНАН-гийн үед манантаж явсан"
УИХ-ын чуулганы 2019 оны нэгдүгээр сарын 17-ны Пүрэв гарагийн хуралдааныг ШУУД хүлээн авч үзнэ үү.
УИХ-ын Д.Хаянхярваа: Ж.Батзанданг гишүүний хэлсэн “Хувьсгалын үед хууль хэрэггүй”, жагсаалын үеэр Л.Болд гишүүний хэлсэн “Цэрэг жагсааж цуст мөргөлдөөн гаргах гэж байна” гэж хэлсэн үг арай дэндэж байна. Хуульгүй юм шиг ард түмнийг турхирч болохгүй. Одоо МАНАН бүлэглэл гэж аймшигтай юмыг устгах гэж байгаа юм шиг яриад байгаа.
Яг нарийндаа бид бүгд МАНАН-гийн бүтээгдэхүүнүүд. МАНАН гэж яриад Ерөнхийлөгч маань МАНАН-гийн тохироогоор л сайд болж байсан. Л.Болд та С.Баярын Засгийн газрын үед МАНАН-гийн Батлан хамгаалахын сайд байсан. Туршлагатай парламентч болох Ц.Нямдорж, Ч.Улаан нар ч МАНАН-гийн үед манантаж явсан. Одоо цоо шинэ МАНАН үүсэх гээд байгаа юм бишүү. МАНАН гэдэг юм нь үнэн хэрэгтээ устаад шударга ёс тогтоно гэж би бодохгүй байна.
УИХ-ын гишүүн Ж.Мөнхбат: Гишүүдийн 3/2-оор УИХ-ын даргыг огцруулдаг байх саналыг Төрийн байгуулалтын байнгын хороон дээр миний бие гаргасан. Би өнөөдөр парламентын дархлаа руу гар дүрж байна.
УИХ-ын гишүүн Л.Оюун-Эрдэнэ: Их хурлын дарга нь Засгийн газрыг огцруулах бичиг дээр гарын үсэг зурдаг түүх хаана ч байхгүй. Хувь хүнтэй холбоотой хууль батлах нь буруу байж болно. Тэгвэл өөрөө өргөдлөө өгөх эрх нь одоо ч байна. Заавал ийм түвшинд хүрэх шаардлага байгаагүй. Парламентын олонх спикертэй ажиллах боломж байхгүй байна гээд байхад энэ хүртэл нь явуулах шаардлага байгаагүй. Өөрийн хүсэлтээр гэдэг зүйлийг бид судалсан. Ёс зүйн асуудал үүссэн бол өөрөө өргөдлөө өгчихдөг дэлхийн нийтлэг жишиг байна.
11:25 2019/01/17
"Ямар ч хүнийг огцруулж болно. Харин чөлөөлөх гэдэг дээр асуултын тэмдэг болоод байна"
Хэлэлцэж буй асуудалдтай холбогдуулан гишүүд асуулт асууж, хариулт авав.
УИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан: Энэ бол зөрчилтэй. Хувь хүнийхээ хувьд зөрчилтэй байна. Онол ном яривал хэцүү л дээ. Огцруулж бол болно шүү дээ. Ямар ч хүнийг огцруулж болно. Харин чөлөөлөх гэдэг дээр асуултын тэмдэг болоод байна. Таван үндэслэлээр чөлөөлнө. Зургаа дахь үндэслэл болгож байна. УИХ-ын гишүүдийн олонх чөлөөлөх саналыг албан ёсоор тавибал гэж санаачилсан төсөл дотор орж ирсэн. Энэ асуудал нь огцруулаагүй, хууль зөрчөөгүй тэгсэн мөртлөө УИХ-ын үйл ажиллагаа удирдах итгэл хүлээхгүй байгаа учраас гэдэг санаа байгаа.
Ерөнхий сайд Засгийн газар дээр итгэл хүлээлгэх тогтоолын төслийг өөрөө оруулах тухай заалт байдаг. Энэ бол олон улсын жишиг. Харин УИХ-ын даргыг чөлөөлөх асуудал бүр байхгүй. Ер нь цаашдаа УИХ-ын дарга гэдэг субъектыг спикер гэдэг сонгодог утга руу явуулах ёстой юм байна гэж байна. Өөрөөр хэлбэл, бидний дундаас гарсан спикер гэдэг хүн бүгдийнх нь төлөө ажилладаг хүн байхаас биш нэг намын бүлгийн төлөө ажилладаггүй төвийг сахисан, намаасаа түдгэлзсэн, хугацааны хувьд хоёр, хоёр жилээр ч байдаг юм уу дөрвөн жилээр байдаг, "дархлаа" сайтай, ямар нэг намын дарга, удирдлага манай фракцын хүн биш учраас сольё гэдэг үндэслэл гаргаж чаддаггүй зүй тогтол зарчим руугаа явах нь зүйтэй.
УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү: Хэн дарга вэ гэдэг зодоон явсаар байгаад төрийн асуудал болоод байна. 40 хүнд таалагдахгүй бол даргыг болиулна гэдгээ хуулийн үг хэллэгээр бичих хэрэгтэй. Өнөөдрийн нөхцөл байдалд чөлөөлөх гэдэг үг тохиромжгүй. Огцруулах гэдгээ хуулийн байгуулага шалгаж байна гэдэг ч юм уу тийм үнэдэслэлээр гаргамаар байна. Энэ хууль урт настай хууль биш.
УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан: Гишүүдийн 3/2-оор УИХ-ын даргыг чөлөөлдөг байя гэдэг саналыг дэмжихгүй байгаа. УИХ-ын даргыг чөлөөлөх, хүсэлтээрээ чөлөөлөгдөх заалт хуульд бий. Заавал хууль гаргаж 40 гишүүн гарын үсэг зурж огцруулна гэдэг арга барсны жишээ. Үг хэлээд байгаа зарим хүнд хэдэн зүйл хэлье.
Өнөөдөр Монгол Улс маш том хувьсгалт өөрчлөлтийн ирмэгт зогсож байна. Манжийн амбанг буулгахад хууль хэрэггүй байсан. Ард түмэн буутайгаа морьтойгоо тэмцээд хөөж явуулсан. Улс төрийн товчоог буулгахад хууль гараагүй.
Хувьсгалт тэмцлийн үед хууль хэрэггүй байдаг. Монголын ард түмэн тайван учраас энэ том өөрчлөлтийг тайван замаар хийе гэж Монгол Улсын Ерөнхийлөгч оруулж ирсэн. Энэ хуулийг батлах хэрэгтэй.
УИХ-ын гишүүн Л.Энх-Амгалан: Би бол Ж.Батзандан гишүүний эсрэг байр суурьтай байна. Энэ бол парламентын дархлааны асуудал. Цаашид энэ хууль гарвал спикерүүдийн ажиллах хугацаа улам багасна.
10:10 2019/01/17
УИХ-ын нэгдсэн чуулганы ирц 53 хувьд хүрснээр өнөөдрийн хуралдаан эхэллээ
УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан эхэлж байна. Өнөөдрийн хуралдаанаар Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын санаачилсан Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд нэмэлт оруулах хуулийн төслийн эхний хэлэлцүүлгийг хийх юм.
Нэгдүгээр сарын 11-ний шөнө Төрийн байгуулалтын байнгын хороо хуралдаж уг хуулийн төслийг чуулганы өнөөдрийн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх санал гаргасан юм.
УИХ-ын нэгдсэн чуулганы ирц 53 хувьд хүрснээр өнөөдрийн хуралдаан эхэллээ.
Хэлэлцэх асуудлын дарааллыг УИХ-ын дарга танилцуулснаар гишүүд санал хэлэв.
УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү: Утаа, ханиад томууны асуудлыг хэлэлцэх асуудлын дараалалд оруулж өгөөч. Ханиад томуу түгшүүрийн байдалд хүрчихээд байна. Өчнөөн өдөр МАН-ын дотоод асуудлаар маргалдлаа. Энэ чухал асуудлаа хэлэлцмээр байна.
Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Д.Сумъяабазар: Ашигт малтмалын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэхийг түр хойшлуулж өгнө үү. Засгийн газар дээр дахин хэлэлцэх зүйл байгаа.
УИХ-ын дарга М.Энхболд: Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлөөс Ерөнхийлөгч УИХ-д хаалттай мэдээлэл хийх асуудлыг оруулж ирсэн. Оны өмнө хоёр ч удаа мэдээлэл хийх гэсэн ч тэр өдрүүдэд УИХ-ын гишүүд ирцээ бүрдүүлээгүйгээс хойшилсон. Энэ мэдээллийг сонсох талаар Ерөнхийлөгч, ҮАБЗ-өөс дахин оруулж ирэх юм бол шууд хэлэлцээд явж болно.
Утааны талаар хяналтын сонсгол хийх талаар Ерөнхийлөгч бичиг ирүүлсэн. Хяналтын сонсгол хийхийн тулд холбогдох байнгын хороо 14 хоногийн өмнө зарлах ёстой. ХХАА-ын байнгын байнгын хороо хуралдаж чадаагүйгээс энэ асуудал хойшилсон.
Ашигт малтмалын тухай хууль өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийг хойшлуулж өгөөч гэж байна. Нэг асуудал хэлэлцэж байгаад дуусгалгүйгээр дараагийн асуудалд шилждэггүй. Хэлэлцэх асуудлыг урдуур оруулж хэлэлцэж байсан учир шууд өөр асуудалд шилжиж болохгүй. Тиймээс санал хураалтаар шийдье.
УИХ-ын гишүүн Х.Болорчулуун: Д.Сумъяабазар сайд Ашигт малтмалын хуульд өөрчлөлт оруулах асуудлыг татаж авч байна. Алтны татвар нэгдүгээр сарын 1-нээс автоматаар таван хувь болчихоод байгаа.
УИХ-ын дарга М.Энхболд: Энэ хууль батлагдаагүйгээр автоматаар таван хувь болж байна гэж ойлгож болохгүй. Татварын хэмжээ нь тодорхойгүй байгаа гэж ойлгох юм билээ.
Ингээд Д.Сумъяабазар сайдын гаргасан горимын саналаар санал хураалт явуулснаар Ашигт малтмаын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах асуудлыг түр хойшлуулав.
Үүний дараа УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга Л.Эрдэнэбатаас УИХ-ын даргад ирүүлсэн албан бичгийг уншиж танилцуулав. Уг бичгээр УИХ-ын гишүүн Ж.Батзанданг АН-ын бүлгээс хасагдсаныг албан ёсоор мэдэгджээ.
Эдгээр асуудлыг хэлэлцэн санал хураалт явуулсны дараа Ерөнхийлөгчийн өргөн мэдүүлсэн УИХ-ын дэгийн тухай болон УИХ-ын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийг хэлэлцэж эхэллээ.
Уг хууль батлагдвал УИХ-ын гишүүдийн олонхын саналаар УИХ-ын даргыг чөлөөлдөг зохицуулалттай болох юм.
11:25 2019/01/17
"Ямар ч хүнийг огцруулж болно. Харин чөлөөлөх гэдэг дээр асуултын тэмдэг болоод байна"
Хэлэлцэж буй асуудалдтай холбогдуулан гишүүд асуулт асууж, хариулт авав.
УИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан: Энэ бол зөрчилтэй. Хувь хүнийхээ хувьд зөрчилтэй байна. Онол ном яривал хэцүү л дээ. Огцруулж бол болно шүү дээ. Ямар ч хүнийг огцруулж болно. Харин чөлөөлөх гэдэг дээр асуултын тэмдэг болоод байна. Таван үндэслэлээр чөлөөлнө. Зургаа дахь үндэслэл болгож байна. УИХ-ын гишүүдийн олонх чөлөөлөх саналыг албан ёсоор тавибал гэж санаачилсан төсөл дотор орж ирсэн. Энэ асуудал нь огцруулаагүй, хууль зөрчөөгүй тэгсэн мөртлөө УИХ-ын үйл ажиллагаа удирдах итгэл хүлээхгүй байгаа учраас гэдэг санаа байгаа.
Ерөнхий сайд Засгийн газар дээр итгэл хүлээлгэх тогтоолын төслийг өөрөө оруулах тухай заалт байдаг. Энэ бол олон улсын жишиг. Харин УИХ-ын даргыг чөлөөлөх асуудал бүр байхгүй. Ер нь цаашдаа УИХ-ын дарга гэдэг субъектыг спикер гэдэг сонгодог утга руу явуулах ёстой юм байна гэж байна. Өөрөөр хэлбэл, бидний дундаас гарсан спикер гэдэг хүн бүгдийнх нь төлөө ажилладаг хүн байхаас биш нэг намын бүлгийн төлөө ажилладаггүй төвийг сахисан, намаасаа түдгэлзсэн, хугацааны хувьд хоёр, хоёр жилээр ч байдаг юм уу дөрвөн жилээр байдаг, "дархлаа" сайтай, ямар нэг намын дарга, удирдлага манай фракцын хүн биш учраас сольё гэдэг үндэслэл гаргаж чаддаггүй зүй тогтол зарчим руугаа явах нь зүйтэй.
УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү: Хэн дарга вэ гэдэг зодоон явсаар байгаад төрийн асуудал болоод байна. 40 хүнд таалагдахгүй бол даргыг болиулна гэдгээ хуулийн үг хэллэгээр бичих хэрэгтэй. Өнөөдрийн нөхцөл байдалд чөлөөлөх гэдэг үг тохиромжгүй. Огцруулах гэдгээ хуулийн байгуулага шалгаж байна гэдэг ч юм уу тийм үнэдэслэлээр гаргамаар байна. Энэ хууль урт настай хууль биш.
УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан: Гишүүдийн 3/2-оор УИХ-ын даргыг чөлөөлдөг байя гэдэг саналыг дэмжихгүй байгаа. УИХ-ын даргыг чөлөөлөх, хүсэлтээрээ чөлөөлөгдөх заалт хуульд бий. Заавал хууль гаргаж 40 гишүүн гарын үсэг зурж огцруулна гэдэг арга барсны жишээ. Үг хэлээд байгаа зарим хүнд хэдэн зүйл хэлье.
Өнөөдөр Монгол Улс маш том хувьсгалт өөрчлөлтийн ирмэгт зогсож байна. Манжийн амбанг буулгахад хууль хэрэггүй байсан. Ард түмэн буутайгаа морьтойгоо тэмцээд хөөж явуулсан. Улс төрийн товчоог буулгахад хууль гараагүй.
Хувьсгалт тэмцлийн үед хууль хэрэггүй байдаг. Монголын ард түмэн тайван учраас энэ том өөрчлөлтийг тайван замаар хийе гэж Монгол Улсын Ерөнхийлөгч оруулж ирсэн. Энэ хуулийг батлах хэрэгтэй.
УИХ-ын гишүүн Л.Энх-Амгалан: Би бол Ж.Батзандан гишүүний эсрэг байр суурьтай байна. Энэ бол парламентын дархлааны асуудал. Цаашид энэ хууль гарвал спикерүүдийн ажиллах хугацаа улам багасна.
11:52 2019/01/17
"Ц.Нямдорж, Ч.Улаан нар ч МАНАН-гийн үед манантаж явсан"
УИХ-ын чуулганы 2019 оны нэгдүгээр сарын 17-ны Пүрэв гарагийн хуралдааныг ШУУД хүлээн авч үзнэ үү.
УИХ-ын Д.Хаянхярваа: Ж.Батзанданг гишүүний хэлсэн “Хувьсгалын үед хууль хэрэггүй”, жагсаалын үеэр Л.Болд гишүүний хэлсэн “Цэрэг жагсааж цуст мөргөлдөөн гаргах гэж байна” гэж хэлсэн үг арай дэндэж байна. Хуульгүй юм шиг ард түмнийг турхирч болохгүй. Одоо МАНАН бүлэглэл гэж аймшигтай юмыг устгах гэж байгаа юм шиг яриад байгаа.
Яг нарийндаа бид бүгд МАНАН-гийн бүтээгдэхүүнүүд. МАНАН гэж яриад Ерөнхийлөгч маань МАНАН-гийн тохироогоор л сайд болж байсан. Л.Болд та С.Баярын Засгийн газрын үед МАНАН-гийн Батлан хамгаалахын сайд байсан. Туршлагатай парламентч болох Ц.Нямдорж, Ч.Улаан нар ч МАНАН-гийн үед манантаж явсан. Одоо цоо шинэ МАНАН үүсэх гээд байгаа юм бишүү. МАНАН гэдэг юм нь үнэн хэрэгтээ устаад шударга ёс тогтоно гэж би бодохгүй байна.
УИХ-ын гишүүн Ж.Мөнхбат: Гишүүдийн 3/2-оор УИХ-ын даргыг огцруулдаг байх саналыг Төрийн байгуулалтын байнгын хороон дээр миний бие гаргасан. Би өнөөдөр парламентын дархлаа руу гар дүрж байна.
УИХ-ын гишүүн Л.Оюун-Эрдэнэ: Их хурлын дарга нь Засгийн газрыг огцруулах бичиг дээр гарын үсэг зурдаг түүх хаана ч байхгүй. Хувь хүнтэй холбоотой хууль батлах нь буруу байж болно. Тэгвэл өөрөө өргөдлөө өгөх эрх нь одоо ч байна. Заавал ийм түвшинд хүрэх шаардлага байгаагүй. Парламентын олонх спикертэй ажиллах боломж байхгүй байна гээд байхад энэ хүртэл нь явуулах шаардлага байгаагүй. Өөрийн хүсэлтээр гэдэг зүйлийг бид судалсан. Ёс зүйн асуудал үүссэн бол өөрөө өргөдлөө өгчихдөг дэлхийн нийтлэг жишиг байна.
12:14 2019/01/17
Ийнхүү байнгын хорооны зарчмын зөрүүтэй саналууд дээр санал хураалт явуулснаар уг хуулийн төслийг эцсийн хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Төрийн байгуулалтын байнгын хороо руу шилжүүллээ.
Төрийн байгуулалтын байнгын хороо 18:00 цагаас хуралдах болов. Учир нь орон нутгийн удирдлагууд ирсэн байгаа учир өдрийн цагаар хуралдсан байнгын хороонд орох боломжгүй байгаагаа зарим гишүүд учирласан байна. Тиймээс байнгын хорооны хуралдааныг орой хуралдуулахаар болов.
