ТҮҮХ

“Монголын Эзэнт гүрэн ба Илхаант улсын түүх, соёлтой холбоотой Турк дахь зарим газар, дурсгалт зүйлс” номын нэмэлт хийсэн хоёр дахь хэвлэл Анкара хотод хэвлэгдэв.

“Монгол Улсын анхны Ерөнхий сайд Намнансүрэн Оросын эзэнт улсад” үзэсгэлэн Монголын Үндэсний музейд нээгдлээ.

Монгол Улсын анхны Ерөнхий сайд, Сайн ноён хан Төгс-Очирын Намнансүрэнгийн Орос улсад хийсэн төрийн айлчлалын 100 жилийн ойд зориулсан хэвлэлийн бага хурал Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх Иргэний танхимд болов.

Сүүлийн хориод жил Монголчууд бид эдийн засаг, улс төрийн шилжилтийн тухай л ярьж, хэлэлцэж ирснээс биш оюун санааны томоохон шилжилт, их нүүдэл хийж буй тухайгаа нэг л анзаарахгүй, ухамсарлахгүй явна даа гэж бодогдож байсан юм.

Манжийн төрөөс Монголын шашны хүрээ хийдүүдийг тус тусдаа бие даасан, тархай бутархай, олонтоотой байлгах бодлого баримталж байв. Гадаад Монголын Төрийг Засах Явдлын Яамны хууль зүйлийн бичигт л гэхэд 5 дэвтэр, 107 зүйл бүхий шашин, сүм хийдийн холбогдолтой заалт оржээ.

Дөрөвдүгээр зууны сүүлээр нуран унах хүртлээ Ромчууд 500 гаруй жил дэлхийн хамгийн хүчирхэг эзэнт гүрэн байсан билээ.

Монголын Эзэнт гүрэн задарч, улстөрийн бутрал гүнзгийрч байсан тэр цаг үед бурханы шашны нийтийг хамарсан дэлгэрэлт явагдсан юм. Энэ үед Монголчуудын сэтгэлгээний орон зайг дүүргэх, үнэт зүйлсийн үнэлэмж нь шашин номын үйл хэрэг болж эхлэв. Монголчууд өөр хоорондоо талцан хуваагдаж, олон хэсэг болон нүүдэллэж, өмнөд болон умардаас хүчирхэг эзэнт гүрнүүд хаяа тэлэн шахах болсон үед бурханы шашин дэлгэрсэн нь ихээхэн онцлогтой.

Эртний түүхэн дэхь хамгийн агуу цэргийн жанжин, Македоны III Александр хаан (356-323 МЭӨ) Грекээс Египет хүртэл, өнөөгийн Турк, Иран, Пакистаныг дамнасан газар нутгийг эрхшээлдээ оруулж байв. Дайнч чанараа эзэнт гүрэн байгуулах чадвартайгаа хослуулсны хүчинд 13 жилийн дотор Өрнө, Дорныг нэгтгээд зогсохгүй соёлын асар том солилцоо үүсгэсэн юм.

Дараах зургуудад энгийн малчин ардын гэрээс эхлээд хошуу тамгын газрын гэр болон зарим сонирхолтой гэрийн хэлбэрүүдийг харуулжээ.

Хэтэрхий бага хөлсөөр цаг наргүй ажиллуулдаг мөн Оросууд үргэлж зодож дээрлэхдэгээс болоод Монголчууд ажил хаяж байв.

Шинжлэх ухааны академийн Түүхийн хүрээлэнгийн салбарын эрхлэгч доктор Д.Өлзийбаатарын туурвин бүтээж, хөтлөн өгүүлсэн “Монголчууд” /цахим түүх/ сонсдог номын нээлт өнөөдөр боллоо.

Бүгд найрамдах улсаа тунхаглаж, Анхдугаар үндсэн хууль баталсны 90 жилийн ой өнөөдөр тохиож байна.

XVI – XVII зуунд Хятадаас Европ руу цай зөөвөрлөж байсан жингийн зам болох “Цайны зам” Монголоор дайран өнгөрч байснаас гадна монголчууд цайг хамгийн өргөн хэрэглэж, бүр мөнгөний нэгжид тооцож, хүн төрөлхтөний түүхэнд дорно өрнийг холбосон худалдааны замын гол тээвэрлэгчийн үүрэг гүйцэтгэж байсан юм.

Чингис хааны мэндэлсний 852 жилийн ойгоор “Чингис хааны морьт хөшөө цогцолбор”-т фестиваль болох ажээ. Уг фестивалийг “Женко Тур Бюро” компаниас зохион байгуулж байгаа гэнэ.

“Цогт их сүмийн гэр”-ийн довжоо суурин дороос XIII зууны үед Их хаадын аравнайлж хийсэн шүншигийг илрүүлэн олжээ.